Planowanie przestrzenne to działania zabezpieczające zrównoważony rozwój i ład przestrzenny w mieście. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego wyznaczają obszary, na których mają powstać domy, skwery, sklepy, drogi – z poszanowaniem obiektów i obszarów podlegających ochronie konserwatorskiej oraz środowiska naturalnego. Jak świadomie uczestniczyć w tym procesie? Jak poruszać się w procedurach planowania przestrzennego? Z pomocą przychodzi poniższy słowniczek. Materiał będzie sukcesywnie uzupełniany.
Akcent urbanistyczny
Główny akcent kompozycji architektonicznej lub urbanistycznej; obiekt wyróżniający się wysokością, wielkością, kształtem, kolorem, fakturą. Jest to element przeciwstawiający się swojemu sąsiedztwu i otoczeniu, które tworzą dla niego tło. Dzięki zastosowaniu akcentu uzyskuje się efekt kontrastu. Akcentem urbanistycznym jest każda dominanta urbanistyczna, lecz nie każdy akcent jest dominantą.
Centralne Pasmo Usługowe (CPU)
Wskazane w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Gdańska miejsce największej koncentracji usług; zlokalizowane jest wzdłuż głównego ciągu transportowego (drogowego – alei Grunwaldzkiej i kolejowego), z głównymi ośrodkami w Śródmieściu, Wrzeszczu i w Oliwie; to strategiczny obszar ze względu na łatwy dostęp, atrakcyjność i pojemność funkcjonalną. CPU i wymienione ośrodki stanowią elementy tożsamości miasta: policentryczność oraz pasmowy układ strefy centralnej, uwarunkowany położeniem między Zatoką Gdańską z jednej strony a krawędzią wysoczyzny z drugiej.
Częścią Centralnego Pasma Usługowego jest Pasmo Alei Grunwaldzkiej; trwają prace nad studium poświęconym rozwojowi tej części miasta.
Przeczytaj też:
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Gdańska
Dominanta urbanistyczna
Element wyróżniający się pewnymi cechami spośród innych składników krajobrazu i dzięki temu stanowiący punkt orientacyjny w przestrzeni; obiekt dominujący nad innymi ze względu na swoją wysokość, wielkość, kształt, np. wysoki budynek, wieża, pomnik; każda dominanta stanowi akcent, lecz nie każdy akcent jest dominantą.
Dyskusja publiczna
Instrument partycypacji społecznej w procedurze przyjęcia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (obok możliwości składania wniosków i uwag oraz wglądu do projektu planu i prognozy odziaływania na środowisko) oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta. Dyskusję organizuje wójt, burmistrz lub prezydent miasta, który powinien w zakresie szczegółów dotyczących jej przeprowadzania podporządkować się zapisom ustawy. Musi ona mieć charakter publiczny, czyli otwarty dla każdego, kto zechce w niej uczestniczyć – nie muszą to być mieszkańcy terenu objętego opracowywanym planem, ani nawet gminy. Dyskusja umożliwia mieszkańcom zapoznanie się z rozstrzygnięciami planistycznymi dla obszarów objętych procedurą planistyczną, daje także możliwość wypowiedzi, zgłaszania wniosków i uwag.
O terminie dyskusji publicznej organ sporządzający zawiadamia w ogłoszeniu o wyłożeniu projektu do publicznego wglądu; jest ono publikowane w lokalnej prasie oraz w sposób zwyczajowo przyjęty, np. na stronie internetowej urzędu gminy – w Gdańsku są to strony:
Przebieg dyskusji musi być udokumentowany protokołem.
W Gdańsku dyskusje publiczne nad rozwiązaniami przyjętymi w projekcie planu miejscowego, w imieniu prezydenta, prowadzi dyrektor Biura Rozwoju Gdańska. Podczas ich trwania można zabierać głos i zadawać pytania. Odpowiedzi i wyjaśnień udziela zespół projektowy – w trakcie trwania spotkania. Dyskusje odbywają się w siedzibie BRG lub online.
Ekoportal
Publicznie dostępny wykaz danych o dokumentach zawierających informacje o środowisku i jego ochronie.
Władze publiczne są zobowiązane, z nielicznymi wyjątkami, do udostępniania każdemu informacji o środowisku i jego ochronie, które są w ich posiadaniu lub są dla nich przeznaczone. Organy władzy publicznej mają obowiązek zamieszczać dane o tworzonych przez siebie i dla siebie dokumentach zawierających wspomniane informacje i udostępniać je w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP).
Ministerstwo Środowiska, aby ułatwić realizację tego obowiązku i zwiększyć ogólną dostępność informacji, uruchomiło w tym celu internetowy serwis Ekoportal, do którego przedstawiciele administracji publicznej mogą wprowadzać dane o posiadanych dokumentach i dokumentacjach, takich jak: decyzje administracyjne wydawane w sprawach związanych ze środowiskiem i jego ochroną wraz z wnioskami o ich wydanie, np. pozwolenia emisyjne, decyzje związane z wytwarzaniem i gospodarowaniem odpadami, deklaracje środowiskowe, prognozy i raporty o oddziaływaniu na środowisko i inne.
Zasady udostępniania informacji o środowisku i jego ochronie reguluje Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
Zobacz też:
Publicznie dostępny wykaz danych Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska
Elewacja eksponowana
Elewacja to zewnętrzna część budynku wraz ze wszystkimi elementami, które się na niej znajdują; elewacja eksponowana jest zlokalizowana od strony przestrzeni publicznej, często jest najbardziej reprezentacyjna i atrakcyjna architektonicznie.
Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego zazwyczaj zawierają zalecenia i wymogi dotyczące realizacji elewacji eksponowanych, wśród nich mogą być m.in. przeszklenia, wprowadzenie akcentu architektonicznego, zróżnicowanie wysokości, wykorzystanie materiałów wysokiej jakości.
Fronty usługowe
Nierozerwalnie związane z funkcjonowaniem lokalnych i ogólnomiejskich przestrzeni publicznych (placów, skwerów, ulic), zlokalizowane w ich krawędziach.
Rodzaj usług w krawędziach wpływa na rangę sąsiadującej z nimi przestrzeni publicznej. W dużym stopniu warunkują one częstotliwość, porę i intensywność wykorzystania przestrzeni publicznej, przyciągając użytkowników/przechodniów – stąd też częste ustalanie w planach wymogu realizacji frontów usługowych (w ramach m.in. analiz Gdańskich Przestrzeni Lokalnych). Dla wyróżnionych frontów usługowych ustalane są wymogi lokalizacji usług w parterach budynków, stanowiących krawędzie przestrzeni publicznych. W zamyśle to dobre i wskazane miejsce dla sklepów, usług, kultury, a przede wszystkim dla gastronomii (barów, restauracji, kawiarni) z możliwością prowadzenia sezonowych ogródków. Fronty usługowe sprawiają, że przestrzeń publiczna staje się atrakcyjna i chętnie użytkowana.
Przeczytaj też:
Gatunek chroniony
Gatunek rośliny, grzyba lub zwierzęcia objęty ochroną gatunkową, która zabezpiecza zarówno osobniki, jak i ich stanowiska, ostoje i siedliska. Listy gatunków chronionych w Polsce określają rozporządzenia Ministra Środowiska.
Formalną ochroną są objęte zarówno dziko występujące gatunki rodzime (występujące w Polsce), jak i inne gatunki chronione w Unii Europejskiej na obszarach Natura 2000 („mające znaczenie dla Wspólnoty”), choć mogą się w naszym kraju nie pojawiać. W odniesieniu do części gatunków stosowana jest ochrona ścisła, wykluczająca jakąkolwiek ingerencję w ich życie w trakcie całego roku i na wszystkich stadiach rozwoju. W odniesieniu do pozostałych – ochrona częściowa.
Planowanie przestrzenne, ustalając lokalizację obszarów inwestycyjnych, powinno zapewnić możliwość zachowania stanowisk, ostoi i siedlisk gatunków chronionych, a także utrzymania warunków przemieszczania się niezbędnego dla ich życia (np. na żerowiska czy do miejsc rozrodu w przypadku zwierząt).
Gdańska Polityka Wodna
Opracowanie urbanistyczne dotyczące miejskiej polityki wodnej stworzone przez Biuro Rozwoju Gdańska. Wpisuje się ono w szerokie działania miejskie związane ze strategią zarządzania wodą na terenie Gminy Miasta Gdańska.
Gdańsk ma dostęp do wód Zatoki Gdańskiej, ale także do Wisły, Motławy, Raduni, wielu potoków i ich dopływów wraz ze zbiornikami retencyjnymi. System wodny miasta współtworzą także usytuowane na polderach kanały melioracyjne. Studium Gdańska Polityka Wodna ma ułatwiać zrównoważone zagospodarowanie terenów nadwodnych, uwzględniające ich walory przyrodnicze, zbliżać mieszkańców do wody i poprawiać ochronę przeciwpowodziową.
Gdańska Polityka Wodna to opracowanie ogólne (z 2018 roku) oraz cztery szczegółowe polityki wodne: Wisły, Motławy, Zatoki Gdańskiej oraz Polityka potoków i małych rzek – wszystkie ukończone w 2021 roku. Jest to materiał pomocny dla planujących nowe projekty w Gdańsku jednostek miejskich oraz prywatnych inwestorów. Opracowanie daje także wytyczne do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Może być ono również pomocą dla mieszkańców i lokalnych stowarzyszeń przy zgłaszaniu projektów do gdańskiego Budżetu Obywatelskiego oraz Zielonego Budżetu Obywatelskiego.
Studium Gdańska Polityka Wodna jest ważnym dokumentem ze względu na spójne i kompleksowe ujęcie całego układu wodnego miasta oraz wieloaspektowe wytyczne, począwszy od zagospodarowania pojedynczego fragmentu, aż po planowanie całej sieci wodnej. To jedno z niewielu tak kompleksowych ujęć tego tematu w Polsce. Wpisuje się ono w szerokie działania samorządu związane z adaptacją Gdańska do zmian klimatu.
Przeczytaj też:
Opracowanie BRG Gdańska Polityka Wodna
Opracowanie BRG Gdańska Polityka Wodna: Polityka Wisły, Polityka Motławy, Polityka potoków i małych rzek oraz Polityka Zatoki Gdańskiej
Gdańska Polityka Zieleni
Opracowanie umożliwiające zrównoważony rozwój poprzez racjonalne zarządzanie i ochronę najcenniejszych obszarów zieleni w mieście oraz budowę marki zielonego miasta. Najważniejszymi założeniami GPZ jest m.in. zwiększenie ilości i jakości zieleni oraz udziału Błękitno-Zielonej Infrastruktury w mieście, ochrona i rozwój bioróżnorodności, zazielenianie obszarów zurbanizowanych i zapewnianie mieszkańcom łatwego dostępu do terenów zieleni i wód. Opracowanie spójnej polityki Błękitno-Zielonej Infrastruktury w Gdańsku oraz ustalenie strategicznych i szczegółowych wytycznych pozwoli zachować równowagę pomiędzy terenami zurbanizowanymi a przyrodą.
Dokument GPZ podzielony jest na tematyczne bloki zagadnień: pierwszy blok poświęcony jest przybliżeniu głównych celów GPZ oraz terminu Błękitno-Zielonej Infrastruktury; drugi blok przybliża unikalne cechy przyrody Gdańska; blok trzeci poświęcony jest wyzwaniom, jakie stawia przed nami nasilenie zmian klimatu i proces adaptacji miasta; czwarty blok pokazuje wizję rozwoju Błękitno-Zielonej Infrastruktury w Gdańsku; blok piąty omawia wytyczne dla kształtowania Błękitno-Zielonej Infrastruktury w mieście na poziomie dokumentów planistycznych.
Gdańskie Przestrzenie Lokalne
Opracowanie urbanistyczne realizowane w celu poprawy funkcjonalności i estetyki przestrzeni publicznych zlokalizowanych w gdańskich dzielnicach i osiedlach. Działania prowadzone we współpracy Biura Rozwoju Gdańska z radami dzielnic, dotyczą miejsc, gdzie toczy się codzienne życie i są realizowane podstawowe potrzeby (związane z zakupami, edukacją, wypoczynkiem, rekreacją czy integracją). Projekt zakłada, że przestrzenie lokalne powinny być bezpieczne, dostępne i integrujące lokalną społeczność, powinny tworzyć spójną sieć powiązaną z terenami zieleni, centrami usługowymi i systemem komunikacji miejskiej.
Studium składa się z trzech części. Pierwszy etap prac obejmuje obszary rewitalizacji (czyli Biskupią Górkę/Stary Chełm, Dolne Miasto/Plac Wałowy/Stare Przedmieście, Nowy Port z Twierdzą Wisłoujście, Orunię). Drugi dotyczy obszarów zdegradowanych (czyli Angielskiej Grobli, Brzeźna – osady rybackiej, Przeróbki Mieszkaniowej, Stogów Mieszkaniowych). Trzecia część zawiera pozostałe lokalne przestrzenie publiczne. Na przygotowanej przez Biuro Rozwoju Gdańska mapie zaznaczono wymienione w opracowaniu przestrzenie publiczne. Każdej lokalizacji towarzyszy zdjęcie oraz wskazówki dotyczące poprawy jej zagospodarowania – karta GPL.
Przeczytaj też:
Opracowanie BRG Gdańskie Przestrzenie Lokalne - Biuro Rozwoju Gdańska (brg.gda.pl)
Gminna Ewidencja Zabytków
Ewidencja prowadzona przez prezydenta miasta, burmistrza lub wójta. Ma formę zbioru kart adresowych zabytków nieruchomych z całego terenu gminy. Mogą się w niej znajdować zarówno zabytki wpisane do rejestru zabytków, jak i nieujęte w rejestrze. Ewidencja jest uzupełniana w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Obiekty ujęte w Gminnej Ewidencji Zabytków są uwzględniane w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Zobacz też:
Historyczne Śródmieście Gdańska
Obszar zawarty w obrębie nowożytnych fortyfikacji Gdańska z XVII wieku, obejmujący Główne Miasto, Stare Miasto, Wyspę Spichrzów, Ołowiankę, Długie Ogrody, Dolne Miasto, Stare Przedmieście, Biskupią Górkę, Nowe Ogrody, Górę Gradową.
Obszar historycznego Śródmieścia Gdańska został uznany za Pomnik Historii; jest on również wpisany do rejestru zabytków.
Intensywność zabudowy
Wskaźnik powierzchni całkowitej zabudowy w odniesieniu do powierzchni działki budowlanej; suma całkowitej powierzchni kondygnacji mierzona jest po zewnętrznym obrysie.
W miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i w decyzjach o warunkach zabudowy ujęte są minimalne i maksymalne wartości intensywności zabudowy; oba te parametry wyznaczają granice, w jakich musi mieścić się projekt inwestycji. Ustalenie minimalnego wskaźnika związane jest z racjonalnym wykorzystaniem działek przeznaczonych pod zabudowę, dzięki niemu można też zoptymalizować koszty stworzenia infrastruktury drogowej, kanalizacyjnej czy energetycznej i uniknąć np. podłączania sieci do pojedynczych nieruchomości, co jest ekonomicznie nieuzasadnione. Maksymalny wskaźnik ma zaś chronić przede wszystkim przed nadmiernym wykorzystaniem środowiska oraz przed zaburzaniem ładu przestrzennego. Wskaźniki intensywności zabudowy są obliczane indywidualnie dla każdego terenu inwestycyjnego.
Komisja Zagospodarowania Przestrzennego
Jedna z jedenastu stałych komisji Rady Miasta Gdańska, które odpowiadają za poszczególne dziedziny życia w mieście.
Zadaniem Komisji Zagospodarowania Przestrzennego jest m.in. tworzenie podstaw i warunków do kształtowania ładu przestrzennego w mieście, opiniowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz innych dokumentów strategicznych.
Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego są przedstawiane Komisji Zagospodarowania Przestrzennego na trzech etapach: w momencie przystąpienia do sporządzania mpzp, gdy jest już gotowa koncepcja – ale jeszcze przed uzgodnieniami oraz po wyłożeniu projektu planu, przed skierowaniem go na sesję Rady Miasta Gdańska. Na każdym etapie komisja może wyrazić swoje uwagi i sugestie dotyczące zapisów zwartych w projekcie planu.
Kompozycja urbanistyczna
Sposób powiązania elementów zabudowy i zagospodarowania terenu w jedną spójną całość; elementy kompozycji urbanistycznej to budynki, ulice, przestrzenie publiczne, tereny zielone.
Proces inwestycyjny, niezależnie od tego czy dotyczy nowych działań czy rewaloryzacji już istniejącego zagospodarowania, zaczyna się od kompozycji urbanistycznej. Analizie poddawane są istniejące uwarunkowania, będące punktem wyjścia dla proponowanych rozwiązań projektowych. Kompozycja urbanistyczna przestrzeni ma odzwierciedlenie w zapisach planu miejscowego i jest podstawowym narzędziem w kształtowaniu struktur miejskich, zaczynając od całego miasta, przez dzielnice, zespoły zabudowy, po działki inwestycyjne.
Elementy składające się na kompozycję urbanistyczną: osie widokowe, otwarcia i place, wnętrza urbanistyczne, pierzeje, dominanty wysokościowe, akcenty architektoniczne, kolorystyka i użyte materiały, ciągi komunikacyjne, zieleń etc.
Linia zabudowy
Element obowiązkowo określany w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Plan może określać:
- obowiązującą linię zabudowy, wyznaczającą położenie lica budynku,
- nieprzekraczalną linię zabudowy, tj. linię ograniczającą obszar, na którym dopuszczalne jest wznoszenie budynków.
W planie miejscowym istnieje możliwość ustalenia dodatkowych regulacji dotyczących lokalizacji budynków względem linii zabudowy.
Ład przestrzenny
Pożądany sposób docelowego zagospodarowania przestrzeni, jak również opis istniejącego sposobu jej zagospodarowania; w pierwszym ujęciu jest to takie ukształtowanie przestrzeni, które uwzględnia uwarunkowania funkcjonalne, społeczne, środowiskowe, gospodarcze, kulturowe, estetyczne i tworzy harmonijną całość. W przypadku kształtowania przestrzeni w mieście zwraca się również uwagę na jej walory ekonomiczne i prawo własności.
Ład przestrzenny wykracza poza interesy jednostki czy grupy społecznej; powinien być traktowany jako dobro wspólne.
Przeczytaj też:
Mapa zagrożenia powodziowego i mapa ryzyka powodziowego
Kategoria dokumentów służących zarządzaniu ryzykiem powodziowym, których obowiązek opracowania wynika z Ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne, w ślad za tzw. Dyrektywą Powodziową Parlamentu i Rady Europy.
Na podstawie map zagrożenia i ryzyka powodziowego są planowane i podejmowane działania w zakresie przeciwdziałania powodziom oraz ograniczania ich skutków.
Mapy zagrożenia powodziowego wskazują obszary, na których istnieje możliwość wystąpienia powodzi. Sporządza się je odrębnie dla wybranej kategorii zdarzenia o określonej wielkości, o prawdopodobieństwie:
- wysokim, spodziewanym raz na 10 lat (10%)
- średnim, spodziewanym raz na 100 lat (1%)
- niskim, spodziewanym raz na 500 lat (0,2%), w wyniku zdarzenia ekstremalnego.
Obszary zagrożone powodzią o prawdopodobieństwie wysokim i średnim, obszary między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem oraz pas techniczny Urzędu Morskiego stanowią „obszar szczególnego zagrożenia powodzią”, którego możliwość użytkowania i zagospodarowania jest regulowana przepisami Prawa wodnego. Prawo wodne narzuca także obowiązek uwzględniania obecności tych obszarów w dokumentach planistycznych, takich jak studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz decyzje o warunkach zabudowy.
Mapy zagrożenia powodziowego, obok zasięgu zalewu, przedstawiają także spodziewaną głębokość wody, a w uzasadnionych przypadkach również kierunek i prędkość jej przepływu. Mapy ryzyka powodziowego prezentują prawdopodobieństwo powstania określonych strat dla życia i zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej.
Mapy zagrożenia i ryzyka powodziowego są sporządzane oddzielnie dla powodzi od strony rzek, od strony morza oraz powodzi w przypadku uszkodzenia lub zniszczenia obwałowań ochronnych lub budowli piętrzących.
Zobacz też:
Metropolia
Zespół silnie zintegrowanych miast, podmiejskich osiedli i wsi, połączonych funkcjonalnie, np. komunikacyjnie – poprzez codzienne dojazdy do pracy i szkoły, czy ekonomicznie – poprzez powiązania przedsiębiorstw. Duży rynek pracy, rynek zbytu, koncentracja instytucji kulturalnych i naukowych sprzyjają migracjom do dużych aglomeracji; tworzenie się aglomeracji jest najbardziej charakterystycznym zjawiskiem współczesnej urbanistyki.
Metropolię trójmiejską tworzą: Gdańsk, Sopot, Gdynia, Tczew, Pruszcz Gdański, Kartuzy, Żukowo, Rumia, Reda, Wejherowo, Puck, Władysławowo, Jastarnia, Hel.
W 2011 roku powołano stowarzyszenie Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot, zrzeszające 57 samorządów. Działa ono na rzecz lepszego rozwoju całej aglomeracji trójmiejskiej.
Przeczytaj też:
opracowanie BRG Standaryzacja zapisu Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego gmin położonych w Gdańskim Obszarze Metropolitalnym
Plan zagospodarowania przestrzennego Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot 2030
Miasto i port
Nadmorskie położenie Gdańska, które wyróżnia miasto na tle innych jednostek osadniczych, zawsze sprzyjało rozwojowi funkcji portowo-przemysłowych. Gdańsk to jeden z największych bałtyckich portów; położony w południowej części wybrzeża Morza Bałtyckiego, stanowi jednocześnie północną część miasta. Obszar administrowany przez Zarząd Morskiego Portu Gdańsk SA obejmuje port wewnętrzny i zewnętrzny. Port wewnętrzny leży wzdłuż odcinka Martwej Wisły, Kanału Portowego i Kanału Kaszubskiego, gdzie – oprócz specjalistycznych baz i terminali oraz uniwersalnych nabrzeży – znajdują się baza i terminal dla promów pasażerskich. Port zewnętrzny (Port Północny) to port głębokowodny z pirsami wysuniętymi w głąb wód Zatoki Gdańskiej, gdzie znajdują się nowoczesne bazy ładunków masowych, głównie energetycznych, i kontenerowych. Obecnie port jest dobrze powiązany z krajową i międzynarodową siecią dróg przez Trasę Sucharskiego (droga krajowa 89) oraz przez Południową Obwodnicę Gdańska (droga krajowa S7), a także poprzez tunel pod Martwą Wisłą.
W planach jest rozwój głębokowodnej części portu w kierunku wód Zatoki Gdańskiej i budowa Portu Centralnego – będzie to jedna z kluczowych inwestycji w obszarze polskiej gospodarki morskiej.
Walory lokalizacyjne portu doceniła Unia Europejska, czego wyrazem było ustanowienie go początkowym ogniwem pierwszego korytarza Transeuropejskiej Sieci Transportowej TEN-T „Bałtyk-Adriatyk”.
Przeczytaj też:
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Gdańska
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (MPZP)
Podstawowy dokument systemu planowania przestrzennego w Polsce; określa jak może być zagospodarowany i użytkowany teren. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest aktem prawa miejscowego i nie może naruszać ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Jest on przyjmowany w formie uchwały rady gminy (rady miasta) i ogłaszany w dzienniku urzędowym. Składa się z części tekstowej (treść uchwały) oraz graficznej (rysunek planu wykonany na kopii mapy zasadniczej).
MPZP stanowi podstawę wydawania decyzji administracyjnych dla objętego nim terenu.
Według danych z 2020 roku, powierzchnia Polski pokryta jest planami miejscowymi w 31,5%, w Gdańsku jest to aż ok. 65,8%.
Przeczytaj też:
Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego w Gdańsku
Procedura sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
Obszar chronionego krajobrazu (OChK)
Teren objęty ochroną, obejmujący rozmaite postaci harmonijnego krajobrazu, o różnym stopniu zróżnicowania. Może cechować się dużą naturalnością w zakresie ukształtowania terenu, szaty roślinnej i sieci wodnej, może być jednak także znacznie przekształcony przez dotychczasową działalność człowieka. Zdarza się, że jest zamieszkały i podlega różnym formom użytkowania, zwykle wyraźnie nawiązującego do lokalnej tradycji. Od parku krajobrazowego odróżnia go słabiej zaznaczona obecność wartości przyrodniczych, historycznych lub kulturowych.
Obszar chronionego krajobrazu odgrywa znaczącą rolę w zaspokajaniu potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem, często pełni również funkcję korytarza ekologicznego.
Zagadnienia związane z obszarem chronionego krajobrazu reguluje Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.
Wyznaczenie obszaru chronionego krajobrazu następuje w drodze uchwały sejmiku województwa, która określa m.in. jego nazwę, granice oraz właściwe zakazy, wybrane spośród tych zaproponowanych w ustawie; regulują one m.in. możliwości korzystania z zasobów środowiska i jego przekształcania oraz realizacji zabudowy i prowadzenia działalności gospodarczej. Projekt uchwały sejmiku wymaga uzgodnienia z radą gminy oraz regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. Utworzenie obszaru chronionego krajobrazu lub powiększenie już istniejącego może też nastąpić na wniosek rady gminy skierowany do sejmiku województwa.
Projekty studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, w części dotyczącej obszaru chronionego krajobrazu, wymagają uzgodnienia z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska.
Obszar Natura 2000
Część systemu obszarów chronionych wprowadzonego według jednolitych zasad w całej Unii Europejskiej dla zabezpieczenia różnorodności biologicznej Europy.
Celem jego ustanowienia jest zachowanie wybranych siedlisk i gatunków wskazanych w unijnych dyrektywach. Istnieją dwa typy obszarów Natura 2000, tworzone na podstawie odrębnych aktów prawa europejskiego: specjalne obszary ochrony siedlisk oraz obszary specjalnej ochrony ptaków.
Cechą charakterystyczną tej formy troski o środowisko jest ochrona wyłącznie wskazanych przedmiotów, nie zaś całości środowiska. Stąd ich wyznaczenie nie wyklucza realizacji na ich terenie inwestycji, o ile nie będzie ona stanowić zagrożenia dla obecności i trwałości przedmiotów ochrony.
Obszar ograniczonego użytkowania
Teren wokół wskazanych w przepisach obiektów (np. oczyszczalnia ścieków, składowisko odpadów komunalnych, trasa komunikacyjna, lotnisko, obiekt sieci i instalacji elektroenergetycznej, gazowej, radiokomunikacyjnej, radionawigacyjnej lub radiolokacyjnej), na którym, z powodu ich funkcjonowania, standardy jakości środowiska, dotyczące m.in. jakości powietrza, poziomu hałasu czy pola elektromagnetycznego, nie mogą być dotrzymane.
Jest tworzony uchwałą rady powiatu lub sejmiku województwa, która określa jego granice oraz właściwe dla niego ograniczenia i wymagania w zakresie przeznaczenia terenu, jego zagospodarowania i użytkowania, np. zakaz przeznaczania nowych terenów pod budowę szpitali, domów opieki społecznej i budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży. W ślad za tym stosowne zapisy zawarte są każdorazowo w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, obejmujących także obszar ograniczonego użytkowania.
Właściciel nieruchomości położonej w takim obszarze, który poniósł szkodę przez zmianę jej wartości, ograniczenie dotychczasowego sposobu korzystania lub przez koszt wypełnienia nowych wymagań technicznych, może wystąpić o wykup tej nieruchomości, jej części albo odszkodowanie. Zobowiązany do wypłaty odszkodowania lub wykupu nieruchomości jest ten, którego działalność spowodowała wprowadzenie ograniczeń w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania.
Obszar ograniczonego użytkowania jest wyznaczany na podstawie Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska.
Opracowanie ekofizjograficzne
Dokumentacja sporządzana na potrzeby opracowywania planów zagospodarowania przestrzennego i studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.
Opisuje poszczególne komponenty środowiska i ich wzajemne powiązania. Identyfikuje walory przyrodnicze, krajobrazowe i kulturowe oraz potrzeby ich ochrony. Ujawnia udokumentowane zagrożenia naturalne lub te będące konsekwencją obecnej działalności człowieka i wynikające z nich ograniczenia w dysponowaniu terenem. Opisuje również potrzeby wprowadzenia rozwiązań umożliwiających przyszłe wykorzystanie przestrzeni.
Opracowanie pozwala dostosować przeznaczenie, strukturę i intensywność zagospodarowania przestrzennego do uwarunkowań przyrodniczych. Ułatwia m.in. wybór rodzaju zabudowy oraz ustalenie warunków realizacji naziemnego i podziemnego uzbrojenia terenu przy zachowaniu racjonalnej gospodarki zasobami przyrody. Pozwala na zachowanie trwałości podstawowych procesów przyrodniczych i zapewnienie warunków odnawialności zasobów środowiska oraz eliminowanie lub ograniczanie negatywnego oddziaływania na środowisko i warunki życia ludzi.
Opracowanie ekofizjograficzne stanowi bazę informacyjną dla prognozy oddziaływania na środowisko odnoszącej się m.in. do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Obowiązek jego sporządzenia wynika z Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska.
Ortofotomapa
Mapa fotograficzna powstająca dzięki zdjęciom lotniczym. Jedno z podstawowych narzędzi pracy współczesnych urbanistów.
Ortofotomapa Gdańska to narzędzie kartometryczne, tj. wiernie odwzorowujące rzeczywistość i bardzo dokładne – piksel terenowy wynosi 5 cm. Pozwala ona m.in. wykonywać bardzo dokładne inwentaryzacje terenu. Najprościej można ją przeglądać za pośrednictwem strony Biura Rozwoju Gdańska – baner „wirtualny Gdańsk”.
To również ciekawe źródło informacji dla wszystkich zainteresowanych. Dzięki niej każdy może dokładnie zobaczyć swoją działkę – jaki ma kształt i gdzie przebiegają jej granice. To również przydatne narzędzie dla zainteresowanych gdańskim Budżetem Obywatelskim – zgłaszanie projektów jest dzięki niemu dużo łatwiejsze; precyzyjnie pozwala zlokalizować proponowaną inwestycję.
Uzupełnieniem informacji odwzorowanych na ortofotomapie jest model Gdańska 3D, który pokazuje ukształtowanie terenu oraz pozwala określać wysokość istniejących budynków czy drzew. Kolejnymi narzędziami są retromapy oraz ukośne zdjęcia lotnicze. Wszystkie te elementy są dostępne na stronie BRG w jednej aplikacji – wejście poprzez baner „wirtualny Gdańsk”.
Oś widokowa
Prosta kierująca wzrok na charakterystyczne elementy zagospodarowania terenu lub terenów (także tych znajdujących się poza opracowywanym obszarem); w zastosowaniu oznacza to linię, wzdłuż której zaprojektowany jest widok na wyróżniający się pod względem wysokości, wielkości czy kształtu obiekt, często o dużym znaczeniu krajobrazowym bądź kulturowym.
Odpowiednie kształtowanie osi widokowych buduje tożsamość miejsca, osiedla, a także miasta, zapewniając niezapomniane widoki dla mieszkańców i turystów.
Otulina Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego
Otulina to strefa ochronna granicząca z formą ochrony przyrody (parkiem narodowym, rezerwatem lub parkiem krajobrazowym) i wyznaczona indywidualnie w celu zabezpieczenia przed zagrożeniami zewnętrznymi wynikającymi z działalności człowieka. Mówi o tym Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.
Park krajobrazowy może nie mieć otuliny lub może ją mieć tylko na części swojego sąsiedztwa. Sama otulina nie jest obszarem chronionym i nie służy zabezpieczeniu obecnych w jej granicach tworów przyrody, wartości krajobrazowych czy kulturowych. Nie są dla niej formułowane żadne zakazy, nakazy lub inne regulacje, jej funkcja wynika jedynie z zawartej w ustawie definicji. Można ją rozumieć jako umożliwienie kontroli i ewentualnie powstrzymania przedsięwzięć, które będą mogły zagrozić wartościom zabezpieczonym na sąsiednim, objętym ochroną obszarze. Stąd m.in. projekty studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i planów zagospodarowania przestrzennego województw w części dotyczącej parku krajobrazowego oraz jego otuliny, wymagają uzgodnienia z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska.
Trójmiejski Park Krajobrazowy (TPK) został utworzony w 1979 roku. Jego otulinę wyznaczono w roku 1994. W granicach Gdańska obejmuje ona otwarte, leśne i zabudowane tereny przylegające do parku od południowego wschodu, południa i zachodu, ciągnące się od Niedźwiednika, Piecek i Brętowa, przez Matarnię do Osowej. Od strony zwartej zabudowy Oliwy i Wrzeszcza otulina nie została wyznaczona. Obecnie aktami prawnymi regulującymi ochronę TPK są uchwały Sejmiku Województwa Pomorskiego nr 143/VII/11 z dnia 27 kwietnia 2011 r. oraz nr 263/XXIV/16 z dnia 25 lipca 2016 r.
Zobacz też:
Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP)
Rodzaj współpracy sektora publicznego i prywatnego, mający zapewnić efektywne realizowanie zadań podmiotów publicznych i prywatnych inwestorów. Obie strony dzielą się zadaniami i podejmują związane z ich realizacją ryzyko. U źródeł PPP leży chęć wykorzystywania niepublicznych środków finansowych, wiara w sprawne funkcjonowanie przedsiębiorstw prywatnych oraz chęć wprowadzania do sektora publicznego skutecznych rozwiązań stosowanych w biznesie. Kwestie z tym związane reguluje ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym.
Partycypacja społeczna
W efekcie transformacji ustrojowej w Polsce procesy decyzyjne uległy demokratyzacji; dotyczy to także planowania przestrzennego.
Już na etapie ogłoszenia o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego każdy może zabrać głos i złożyć swój wniosek. Można to zrobić przez 21 dni od momentu ukazania się ogłoszenia. Dodatkowo, na tym etapie prac nad projektem planu, o zajęcie stanowiska proszona jest rada dzielnicy.
Gotowy projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, wraz z prognozą oddziaływania na środowisko, jest wykładany do publicznego wglądu. Informacja o tym pojawia się w lokalnej prasie, na tablicy ogłoszeń urzędu gminy i na stronie internetowej jednostki opracowującej projekt planu; w Gdańsku są to strony:
Projekt planu wykładany jest na co najmniej 21 dni. W tym momencie każdy może zgłosić swoje uwagi. Można je składać przez cały okres wyłożenia i 14 dni po jego zakończeniu – w formie papierowej oraz elektronicznej – tak, jak w przypadku wcześniejszych wniosków. W czasie, kiedy projekt jest wyłożony organizowana jest dyskusja publiczna, na której obecny jest projektant. W przypadku uwzględnienia uwag, projekt jest ponownie uzgadniany i wykładany do publicznego wglądu. Po przejściu raz jeszcze procedury konsultacyjnej, jest poddawany pod głosowanie w radzie gminy.
Partycypacja społeczna to forma dialogu z mieszkańcami – nie ogranicza się do przedstawienia im gotowego planu. Jej istotą jest poznanie perspektywy i faktycznych potrzeb mieszkańców, by na ich podstawie i przy wspólnym namyśle podjąć decyzje realizujące zasadę dobra wspólnego. Partycypację społeczną w zakresie planowania przestrzennego regulują ustawy o:
- planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dn. 27.03.2003 r.
- udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko z dn. 3.10.2008 r.
Przeczytaj też:
Procedura sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
Pierzeja
Ciąg frontowych elewacji (połączonych ze sobą lub niepołączonych), stanowiący jedną stronę ulicy albo placu, traktowany jako przestrzenna całość. Najpopularniejszym przykładem pierzei są stykające się ścianami kamienice, które zajmują całą szerokość frontu działki budowlanej. Tego rodzaju zwarta zabudowa jest charakterystyczna dla miast historycznych i dominowała w nich do pierwszej połowy XX wieku.
Plac publiczny
Wolna, niezabudowana przestrzeń o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców, poprawy jakości ich życia i sprzyjająca nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne. W mieście pełni funkcje użytkowe i reprezentacyjne – pierwotnie było to miejsce handlu, obecnie odbywają się tam m.in. koncerty, demonstracje, wiece, publiczne święta i inne wydarzenia o charakterze masowym. Plac najczęściej ma kształt prostokąta, kwadratu czy koła, a jego granice wyznacza otaczająca zabudowa lub zieleń; zdarza się, że granicami są ulice, choć sam plac jest zazwyczaj wyłączony z ruchu samochodowego. Plac może poprzedzać charakterystyczną budowlę lub ich zespół (kościoły, gmachy użyteczności publicznej, zamki i pałace); to także częste miejsce lokowania elementów małej architektury, w tym fontann, ławek czy pomników.
Plan ogólny miasta Gdańska
Plan ogólny to obowiązkowy dokument planistyczny obejmujący obszar gminy, który zastąpi dotychczas obowiązujące studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Plan ogólny ma wskazywać, w jakich częściach miasta będą mogły powstać parki, drogi, osiedla mieszkaniowe czy miejsca pracy. Mogą zostać w nim także określone gminne standardy dostępności infrastruktury społecznej, np. szkół podstawowych czy publicznych terenów zielonych. W odróżnieniu od studium, nie będzie on wyznaczał kierunków rozwoju, ale podzieli miasto na strefy (katalog stref planistycznych został ograniczony do trzynastu), dla których zostaną określone podstawowe parametry urbanistyczne, tj. maksymalna wysokość, powierzchnia i intensywność zabudowy oraz minimalna powierzchnia biologicznie czynna. W planie ogólnym będzie można wyznaczyć strefy o profilu podstawowym, które będą mogły być uzupełnione profilem dodatkowym.
Plan ogólny jest aktem prawa miejscowego. Jego ustalenia będą uwzględniane przy sporządzaniu planów miejscowych i będą stanowić podstawę prawną wydania decyzji o warunkach zabudowy.
Dokument w formie cyfrowej, jednolitej dla całego kraju, będzie się składał z danych przestrzennych oraz uzasadnienia (grafiki i tekstu).
Zgodnie z nową ustawą, plan ogólny musi wejść w życie do końca 2025 roku.
Przeczytaj też:
Planowanie przestrzenne
Podstawowy instrument gospodarki przestrzennej służący kształtowaniu przestrzeni oraz zarządzaniu jej rozwojem. To działania na rzecz systemu regulującego sposoby zagospodarowania terenów zamieszkałych. Powinny być skoordynowane na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym i międzynarodowym. Na poziomie lokalnym powstają takie dokumenty jak miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. W skali regionalnej – plan zagospodarowania przestrzennego województwa, na szczeblu krajowym natomiast – Koncepcja Zagospodarowania Przestrzennego Kraju.
Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego to podstawowy instrument wprowadzania ładu przestrzennego przez władze samorządowe. W roku 2020 obowiązującymi planami zagospodarowania przestrzennego objętych było 31,5% powierzchni Polski. W Gdańsku jest to ok. 65% powierzchni. To plasuje miasto na drugim miejscu w grupie miast wojewódzkich, tuż za Krakowem.
Przeczytaj też:
Procedura sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
Pomnik przyrody
Prawnie chroniony twór przyrody, szczególnie cenny ze względów przyrodniczych, naukowych, kulturowych, historycznych, krajobrazowych lub odznaczający się po prostu indywidualnymi cechami, wyróżniającymi go spośród innych tworów podobnego typu.
Zgodnie z Ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, pomnikami przyrody mogą być okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe, jaskinie. Kryteria uznawania za pomnik przyrody określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 grudnia 2017 r. Mają one charakter ilościowy i jakościowy, przy czym wzajemnie się nie wykluczają i nie muszą występować łącznie. Dotyczą np. charakterystycznego układu w przestrzeni, wyróżniającego się rozmiaru lub pokroju i ponad przeciętnego wieku (w przypadku drzew i krzewów), nietypowego wyglądu, cech fizycznych i chemicznych (w przypadku tworów przyrody nieożywionej), a także znaczenia kulturowego i krajobrazowego.
Od 2009 roku pomnik przyrody ustanawia uchwałą rada gminy, wskazując m.in. obowiązujące zakazy wybrane spośród określonych w Ustawie o ochronie przyrody.
Pomniki przyrody oznaczane są zielonymi tabliczkami, których wzór określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 grudnia 2004 r.
Powierzchnia biologicznie czynna (PBC)
To teren o nawierzchni zapewniającej wegetację roślin oraz retencję wód opadowych, a także woda powierzchniowa. Można do niego zaliczyć także 50% sumy powierzchni tarasów i stropodachów z nawierzchnią o wspomnianych właściwościach, wynoszącej jednak nie mniej niż 10 m2.
W praktyce jest to obszar, na którym wody opadowe i roztopowe mogą swobodnie wsiąkać w podłoże a pokrywa roślinna jest trwała i może rozwijać się niezależnie od zabiegów stosowanych przez człowieka. Do powierzchni biologicznie czynnych należą m.in. rabaty ziemne i żwirowe, trawniki, grunty obsadzone drzewami i krzewami oraz stawy i oczka wodne, a także – ostatnio coraz popularniejsze – pokryte roślinnością dachy budynków i budowli (tzw. zielone dachy), które przelicza się jako 50% pełnoprawnej PBC. Teren zajmowany przez roślinność ma duży wpływ na życie mieszkańców; dzięki odpowiedniej proporcji między terenem niezabudowanym, pokrytym roślinami lub wodą a podłożem utwardzonym lub zajętym przez budynki można utrzymać lepszą jakość powietrza, korzystniejsze warunki lokalnego klimatu, umożliwić retencję wód opadowych, a także podnieść bioróżnorodność oraz poprawić estetykę krajobrazu jak i samej działki. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obowiązkowo regulują wymagany, minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej na działce budowlanej, w zależności od miejscowych uwarunkowań i charakteru planowanej funkcji. Umożliwia to planistom kształtowanie zrównoważonego przyrodniczo środowiska zamieszkania, zapewniającego zarówno warunki zdrowego życia ludzi, jak i swobodnego przebiegu procesów przyrodniczych.
Przeczytaj też:
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Gdańska
Prognoza oddziaływania na środowisko
Prognoza jest odrębnym dokumentem sporządzanym w ramach prowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (jest jej częścią) dla wskazanej w ustawie kategorii opracowań. Celem przygotowania prognozy jest analiza i ocena wpływu realizacji strategii czy planu na środowisko naturalne, w tym także na zdrowie ludzi. Powinna ona również przedstawiać działania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań. W określonych przypadkach może także proponować rozwiązania alternatywne. Ma funkcję informacyjną, a nie normatywną.
Prognoza oddziaływania na środowisko powinna być dostosowana do zawartości i stopnia szczegółowości projektowanego dokumentu. Będzie zatem wyglądała inaczej w zależności od tego, czy odnosi się do zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, który dotyczy konkretnego, często niewielkiego obszaru, czy do zapisów dokumentu strategicznego rangi ogólnomiejskiej, np. studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.
Zgodnie z Ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym do projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, wykładanego do publicznego wglądu, dołączana jest prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca realizacji jego ustaleń.
Kwestie związane z opracowaniem i upublicznianiem prognozy oddziaływania na środowisko reguluje Ustawa z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Zakres prognozy oddziaływania na środowisko określa art. 51 ust. 2 tejże ustawy.
Przekształcenia Śródmieścia Gdańska
Przeobrażenia funkcjonalno-przestrzenne uwzględniające dziedzictwo kulturowe najstarszej części dzielnicy urbanistycznej Śródmieście, służące poprawie wizerunku tego obszaru. Proces ten realizowany jest poprzez odbudowę, czyli odtworzenie historycznej tkanki miejskiej (kwartałów zabudowy) w dotychczasowej lokalizacji oraz poprzez wprowadzenie nowej zabudowy o współczesnej formie, a także na drodze przekształceń funkcjonalnych włączających w strukturę śródmiejską dawne tereny składowe i przemysłowe.
Obecnie trwa II etap odbudowy Głównego Miasta (I etap realizowany był w latach 1945-1960), który ma na celu uzupełnienie – z dopuszczeniem współczesnych form architektonicznych – historycznej struktury przestrzennej o fragmenty tkanki miejskiej nieodbudowanej po II wojnie światowej.
Podobny proces zachodzi na Wyspie Spichrzów, gdzie powstają obiekty usługowe i mieszkaniowe uwzględniające dziedzictwo kulturowe oraz walory nadwodnego położenia tego miejsca; dawna funkcja składowo-magazynowa została z terenu wyspy wycofana. Przekształcenia funkcjonalno-przestrzenne dotyczą także terenów dawnej stoczni, gdzie powstaje nowa dzielnica mieszkaniowo-usługowa, a także rejonu Polskiego Haka oraz ulic Angielska Grobla i Wałowa; powstaje tam nowa zabudowa usługowa i mieszkaniowa, kształtująca tkankę miejską w oparciu o wyjątkowe walory tych miejsc: nadwodne położenie i bliskość Głównego Miasta.
Przekształcenia funkcjonalne dotyczą również terenów pofortecznych – Góra Gradowa, Opływ Motławy. Dzięki wykorzystaniu przyrodniczego potencjału tych obszarów, zyskują dziś one nowe życie, jako tereny rekreacyjne, pełniąc jednocześnie rolę kulturalno-edukacyjną.
Zachowane historyczne struktury Śródmieścia (Dolne Miasto, Stare Przedmieście, Biskupia Górka) poddawane są procesowi rewitalizacji, co pozytywnie wpływa na ich wizerunek, podnosi jakość życia mieszkańców i komfort prowadzenia na tych terenach różnorakich aktywności.
Przestrzeń publiczna
Obszar o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców, poprawy jakości ich życia i sprzyjający nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na jego położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne.
Do najpopularniejszych przykładów przestrzeni publicznych należą place miejskie, skwery, parki, ulice czy różne stale dostępne obiekty stanowiące własność publiczną, mogą to być otwarte bądź zamknięte pomieszczenia budynków użyteczności społecznej np. pasaże centrów handlowych, hole kinowe, dworcowe, hale targowe, muzealne. Mogą to być również inne miejsca udostępniane publicznie przez właściciela lub zarządcę w określonym czasie np. ogrodzone parki lub ogrody. Przestrzeniami publicznymi są także różne formy krajobrazu przyrodniczego.
Przeznaczenie terenu
Określona funkcja wraz z zasadami zagospodarowania terenu, np. zabudowa mieszkaniowa, usługowa, produkcyjna, rolnictwo, zieleń.
Na rysunku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego tereny o różnych przeznaczeniach oznaczone są nazwą przeznaczenia, odpowiednim kolorem i symbolem cyfrowo-literowym, np. kolor brązowy – teren zabudowy mieszkaniowej, kolor czerwony – teren zabudowy usługowej, kolor różowy – teren zabudowy mieszkaniowo-usługowej, kolor fioletowy – teren zabudowy produkcyjnej, kolor żółty – teren rolnictwa.
Symbole i kolory użyte na rysunku mpzp zawsze objaśnione są w legendzie dołączonej do rysunku oraz w uchwale rady gminy dotyczącej danego planu.
W planach, do których sporządzenia przystąpiono po 1 stycznia 2022 roku symbole, nazwy i oznaczenia graficzne dotyczące przeznaczenia terenów oraz standardy ich stosowania określa Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 17 grudnia 2021 roku w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Reklama w przestrzeni miejskiej a krajobraz
Transformacja ustrojowa w Polsce wpłynęła na rozwój budownictwa prywatnego – zarówno inwestycji deweloperskich, jak i indywidualnych. W wyniku tego doszło do nieskoordynowanego, żywiołowego rozwoju reklamy zewnętrznej, co spowodowało wszechobecną degradację krajobrazu.
W celu wzmocnienia ochrony krajobrazu oraz ładu przestrzennego na obszarze miasta, w 2018 roku uchwalono w Gdańsku dokument poświęcony regulacji zapisów dotyczących sytuowania elementów znaczących dla krajobrazu. Niniejszy dokument to Uchwała Krajobrazowa Gdańska, która wytycza zasady umieszczania reklam, szyldów czy obiektów małej architektury w przestrzeni wspólnej tak, aby nie dochodziło do powstawania szumu i chaosu reklamowego.
Przeczytaj też:
Sesja Rady Miasta Gdańska
Rada Miasta Gdańska jest organem uchwałodawczym i kontrolnym w mieście. Jej kadencja trwa pięć lat. Zasiada w niej 34 radnych.
Sesja Rady Miasta Gdańska najczęściej odbywa się raz w miesiącu. Radni głosują wówczas nad projektami uchwał zaopiniowanymi przez komisje wchodzące w skład rady. Posiedzenia komisji, w tym Komisji Zagospodarowania Przestrzennego, odbywają się kilka, kilkanaście dni przed terminem sesji.
Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego przyjęte przez Radę Miasta Gdańska są ogłaszane w Dzienniku Urzędowym. 14 dni od daty ich publikacji wchodzą w życie i są obowiązującym w mieście prawem.
Specustawy
Grupa aktów prawnych uchwalanych od 2003 roku, służących do uregulowania w sposób szczególny pewnych doraźnych problemów i zagadnień. Specustawy tymczasowo wyłączają obowiązujące przepisy, w tym prawo miejscowe, wprowadzają liczne wyjątki oraz upraszczają i przyspieszają wiele procedur. Ustawy tego typu dotyczą rozmaitych przedsięwzięć np. budowa linii kolejowych i dróg, realizacja inwestycji mieszkaniowych. Szczególną sławę tryb ten zyskał w okresie przygotowań do Euro 2012, wówczas dzięki przyspieszeniu procedur przeprowadzono wiele przedsięwzięć służących organizacji piłkarskiego turnieju, w tym budowę stadionów.
Standardy urbanistyczne
Miary jakości zurbanizowanego środowiska, wyrażane opisowo lub wskaźnikami, dzielą się na obowiązujące i zalecane oraz ogólnokrajowe i miejscowe. Standardy urbanistyczne są wskazane w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, w miejscowych planach lub w odrębnych przepisach, określają m.in. wymagania co do lokalizacji inwestycji, dostępu do infrastruktury technicznej i usług społecznych czy maksymalnych odległości od konkretnych obiektów i miejsc.
Stanowisko dokumentacyjne
Forma ochrony obejmująca ważne pod względem naukowym i dydaktycznym miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych, jaskinie lub schroniska podskalne oraz fragmenty eksploatowanych lub nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych. Stanowiskami dokumentacyjnymi mogą być także miejsca występowania kopalnych szczątków roślin lub zwierząt.
Głównym wskazaniem do powołania takiej formy ochrony jest w tym przypadku zabezpieczenie wartości naukowych obiektu. Może on się przy tym w ogóle bądź niewiele wyróżniać z otoczenia.
Stanowisko dokumentacyjne jest ustanawiane uchwałą rady gminy, na podstawie przepisów Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.
Strategiczna mapa hałasu (wcześniej mapa akustyczna)
Dokument sporządzany na podstawie Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska dla miast o liczbie mieszkańców większej niż 100 tysięcy, głównych dróg, głównych linii kolejowych i głównych lotnisk. Obowiązek jej sporządzenia mają prezydenci miast oraz zarządzający wymienionymi elementami infrastruktury.
Mapy składają się z części opisowej oraz części graficznej i są zamieszczane na stronach internetowych odpowiedzialnych za nie instytucji. Dokument sporządzany dla miast obejmuje odrębne mapy dotyczące dróg, linii tramwajowych, linii kolejowych, portów, lotnisk oraz miejsc prowadzenia działalności przemysłowej. Prezentuje przede wszystkim poziom hałasu rozchodzącego się wokół poszczególnych źródeł, uśredniony odrębnie dla dnia, wieczoru i nocy oraz dodatkowo dla samej nocy (22:00-6:00).
Mapa pozwala określić, pod względem akustycznym, bieżące warunki życia na danym terenie lub spodziewane w przypadku rozwoju nowej zabudowy. Zestawienie informacji o zasięgach hałasu na różnym poziomie z położeniem obszarów objętych ochroną przed hałasem, pozwala wskazać miejsca, gdzie należy się spodziewać przekroczeń norm, czyli tereny zagrożone hałasem. Informacja ta jest wykorzystywana do poprawy sytuacji, a także uwzględniana w planowaniu przestrzennym przy ustalaniu rozkładu różnych funkcji.
Zobacz też:
Portal stałego monitoringu hałasu komunikacyjnego Miasta Gdańska (bmt.com.pl)
Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko (SOOŚ)
Odrębne postępowanie administracyjne mające na celu identyfikację i ocenę oddziaływania na środowisko, krajobraz i dobra kultury wynikającego z ustaleń wybranych dokumentów (planów, programów, strategii działań).
Jej przeprowadzenia wymagają m.in. projekty koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz strategie rozwoju regionalnego. Jej częścią jest m.in. sporządzenie prognozy oddziaływania na środowisko.
Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko jest prowadzona przy udziale społeczeństwa oraz wskazanych w ustawie organów (Dyrekcje Ochrony Środowiska, Państwowe Inspekcje Sanitarne). Sposób zapewnienia udziału społeczeństwa został określony w Ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Wyjątek stanowi studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, w przypadku których proces ten regulują przepisy Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Informacje na temat strategicznych ocen oddziaływania na środowisko są dostępne w Bazie danych o ocenach oddziaływania na środowisko na portalu Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska.
Zobacz też:
Strefy planistyczne
Strefy planistyczne opisują, w jaki sposób może być zagospodarowany dany obszar. To jedne z obligatoryjnych ustaleń planu ogólnego. Wskazany teren może być objęty wyłącznie jedną strefą, co pozwoli jasno określić jego przeznaczenie.
Charakterystyka poszczególnych stref planistycznych
Przeczytaj też:
Struktura przestrzenna miasta
W Gdańsku wyznaczona przede wszystkim przez uwarunkowania naturalne, dzięki którym można wyróżnić kilka cech. Jedną z nich jest tarasowość, czyli podział miasta na tzw. dolny taras z prawie 40 kilometrami linii brzegowej (będący fragmentem Pobrzeża Kaszubskiego, Żuław Gdańskich i Mierzei Wiślanej) oraz górny taras, czyli fragment Pojezierza Kaszubskiego i wierzchowina Wysoczyzny Gdańskiej. Tarasy rozdzielone są silnie rozczłonkowaną strefą krawędziową wysoczyzny, gdzie różnice wysokości względnych dochodzą do 100 m. Kolejnymi cechami są pasmowy układ – usytuowanie pomiędzy Zatoką Gdańską a terenami zieleni – oraz policentryczność wynikająca z między- i powojennego układu linearnego, w którym obecnie wzmocniła się rola trzech ośrodków: Śródmieścia, Wrzeszcza i Oliwy. Są to najważniejsze ośrodki Centralnego Pasma Usługowego (CPU) predestynowane do powstawania inwestycji o znaczeniu metropolitarnym, które ugruntowują policentryczną strukturę miasta. Jej uzupełnieniem są wielkie osiedla na dolnym tarasie (Przymorze, Zaspa, Stogi, Żabianka) i na górnym tarasie (Chełm, Piecki-Migowo, Suchanino, Osowa, Kokoszki oraz inne osiedla w dzielnicy Południe). Ważne w kontekście struktury jest również nadmorskie położenie miasta, które stanowi jedną z podstaw podejmowania strategicznych decyzji w zakresie gospodarki przestrzenią. Port morski wraz z lotniskiem i CPU stanowią trzy największe bieguny wzrostu ekonomicznego Gdańska.
Przeczytaj też:
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Gdańska
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Gdańska
Studium jest opracowaniem nadrzędnym w stosunku do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Ustalenia planu nie mogą być sprzeczne z zapisami zawartymi w Studium.
Do momentu wejścia w życia znowelizowanej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (2023 rok), Studium było w Polsce jedynym obligatoryjnym dokumentem planistycznym stosowanym lokalnie, nie ma on jednak statusu prawa miejscowego. W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, wydawane decyzje administracyjne dotyczące warunków zabudowy (tzw. wuzetki) nie muszą respektować wymogów studium.
Studium obowiązujące obecnie w Gdańsku zostało przyjęte przez Radę Miasta Gdańska w 2018 roku (w 2019 roku uchwalono zmianę dotyczącą dwóch terenów na Stogach). Poprzednie uchwalono w roku 2007, jednak intensywny rozwój miasta i poszerzenie jego granic (spowodowane budową Ergo Areny na granicy Gdańska i Sopotu) oraz zmiany sytuacji społecznej, prawnej i ekonomicznej wymusiły opracowanie nowego dokumentu.
Prace nad obowiązującym studium trwały trzy lata, był w nie zaangażowany zespół BRG oraz Rada Studium, służąca projektantom wsparciem merytorycznym. Na każdym etapie opracowanie było konsultowane z mieszkańcami; odbyło się blisko sto spotkań i warsztatów.
Zgodnie z perspektywą obowiązującego studium Gdańsk to rozwijające się do wewnątrz centrum gospodarcze, społeczne i kulturowe. Dokument ten m.in. wskazuje nowe podejście do przestrzeni publicznych, kształtowanych jako atrakcyjne i wyposażone w usługi.
Studium jest podstawowym materiałem, w oparciu o który opracowywane są miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.
W związku z nowelizacją ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2023 roku, obowiązujące studium zachowuje moc do dnia wejścia w życie planu ogólnego gminy. Datą ostateczną obowiązywania studium jest 31 grudnia 2025 roku.
Przeczytaj też:
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Gdańska
Uchwalenie MPZP
Zgodnie z wymogiem ustawowym to ostatni etap procedury związanej z tworzeniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Proces, który prowadzi do uchwalenia, dzieli się na kilka etapów i może trwać nawet parę lat. W Gdańsku plan miejscowy proceduje się średnio trzy lata. Pierwszym krokiem jest przeprowadzenie analizy zasadności prowadzenia prac planistycznych i wystąpienie do rady dzielnicy z prośbą o zajęcie stanowiska. Po podjęciu i przegłosowaniu uchwały w sprawie przystąpienia do MPZP podczas sesji Rady Miasta, należy ogłosić ten fakt za pośrednictwem różnych kanałów komunikacji oraz wyznaczyć termin na składanie wniosków. Drugi etap to prace nad projektem, a następnie skierowanie go wraz z prognozą oddziaływania na środowisko do opiniowania i uzgodnień ustawowych. Trzeci etap, czyli wyłożenie MPZP do publicznego wglądu. W czasie wyłożenia oraz 14 dni po jego zakończeniu istnieje możliwość składania uwag, które są rozpatrywane przez Prezydenta. Kolejny krok w tym etapie to wprowadzenie do projektu oraz prognozy oddziaływania na środowisko zmian wynikających z rozpatrzenia uwag lub ewentualne ponowienie uzgodnień i wyłożenia. Powtórne wyłożenia, będące konsekwencją uwzględniania uwag, trwają do momentu osiągnięcia porozumienia lub decyzji o odstąpieniu od planu. Jeśli MPZP pomyślnie przejdzie powyższą procedurę, rozpoczyna się czwarty etap, czyli uchwalenie. Projekt jest przedstawiany Radzie Miasta wraz z listą nieuwzględnionych uwag, po przegłosowaniu następuje uchwalenie MPZP i przekazanie dokumentacji do Wojewody Pomorskiego. Projekt poddawany jest jeszcze ocenie zgodności z przepisami prawa i – jeśli nie ma żadnych zastrzeżeń – zostaje skierowany do zamieszczenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Pomorskiego. MPZP wchodzi w życie 14 dni od publikacji.
Przeczytaj też:
Miejscowe plany zagospodarowania - Biuro Rozwoju Gdańska (brg.gda.pl)
Uwagi do planu
Zgodnie z wymogiem ustawowym, opracowany projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest wykładany do publicznego wglądu na co najmniej 21 dni.
Informacja na ten temat zamieszczana jest na stronie internetowej Biura Rozwoju Gdańska brg.gda.pl, w Biuletynie Informacji Publicznej Biura Rozwoju Gdańska bip.brg.gda.pl, na tablicy ogłoszeń Urzędu Miasta w Gdańsku oraz w lokalnej prasie.
W tym momencie każdy może zgłosić swoje uwagi. Można je składać przez cały okres wyłożenia i 14 dni po jego zakończeniu – w formie papierowej oraz elektronicznej. Każda uwaga musi być podpisana imieniem i nazwiskiem oraz zawierać adres zamieszkania osoby, która ją składa. W czasie, kiedy projekt jest wyłożony, organizowana jest dyskusja publiczna, na której obecny jest projektant. Projekt z uwzględnionymi uwagami jest ponownie uzgadniany i wykładany do publicznego wglądu. Po przejściu raz jeszcze procedury konsultacyjnej, jest poddawany pod głosowanie w radzie gminy.
Ważne: Uwagi składane są do wyłożonego do publicznego wglądu projektu miejscowego planu.
Przeczytaj też:
Procedura sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
Użytki ekologiczne
Jedna z form ochrony przyrody obejmująca pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej, należą do nich: naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania.
Ustanowienie użytku ekologicznego następuje w drodze uchwały rady gminy, która określa jego nazwę, położenie, sprawującego nadzór, szczególne cele ochrony oraz właściwe zakazy dla danego obiektu, obszaru lub jego części. Wprowadzane zakazy wybiera się spośród pozycji wymienionych w art. 45 ustawy o ochronie przyrody. Rada gminy może również znieść użytek w następujących przypadkach:
- utrata wartości przyrodniczych i krajobrazowych, ze względu na które ustanowiono użytek ekologiczny,
- konieczność realizacji inwestycji celu publicznego w przypadku braku rozwiązań alternatywnych,
- zapewnienie bezpieczeństwa powszechnego.
Uchwały dotyczące zarówno ustanowienia jak i zniesienia użytku ekologicznego wymagają uzgodnienia z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska.
Wnioski do planu
Zgodnie z wymogiem ustawowym, w momencie ogłoszenia o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego każdy może zabrać głos i złożyć swój wniosek. Można to zrobić przez 21 dni od momentu ukazania się ogłoszenia. Dodatkowo, na tym etapie prac nad projektem planu, o zajęcie stanowiska proszona jest rada dzielnicy.
Ogłoszenie publikowane jest na stronie internetowej Biura Rozwoju Gdańska brg.gda.pl, w Biuletynie Informacji Publicznej Biura Rozwoju Gdańska bip.brg.gda.pl, na tablicy ogłoszeń Urzędu Miasta w Gdańsku oraz w lokalnej prasie.
Ważne: Uwagi składane są do projektu miejscowego planu, wnioski – na samym początku procedury planistycznej.
Przeczytaj też:
Procedura sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
"Wuzetka"
Potoczna nazwa decyzji o warunkach zabudowy, która określa dopuszczalne ramy inwestycji i szczegółowe wytyczne dotyczące zagospodarowania terenu. Decyzja ta jest wydawana w przypadku braku obowiązującego na danym obszarze miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego; wydaje ją wójt, burmistrz lub prezydent miasta po uzgodnieniach z innymi organami – na przykład zarządcą drogi czy konserwatorem zabytków. Nie trzeba dysponować prawem do zarządzania nieruchomością, której dotyczy decyzja, należy jednak spełnić inne kryteria – dookreślone w przepisach prawa.
Przeczytaj też:
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
Wzór wniosku o ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego albo warunków zabudowy
Wyłożenie
Zgodnie z wymogiem ustawowym, projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, wraz z prognozą oddziaływania na środowisko, jest wykładany do publicznego wglądu. Informacja o tym pojawia się w lokalnej prasie, na tablicy ogłoszeń urzędu gminy i na stronie internetowej jednostki opracowującej projekt planu; w Gdańsku są to strony:
Projekt planu wykładany jest na co najmniej 21 dni. W tym momencie każdy może zgłosić swoje uwagi. Każda uwaga musi być podpisana imieniem i nazwiskiem oraz zawierać adres zamieszkania osoby, która ją składa. Uwagi można zgłaszać przez cały okres wyłożenia i 14 dni po jego zakończeniu – w formie papierowej oraz elektronicznej. W czasie, kiedy projekt jest wyłożony, organizowana jest dyskusja publiczna, na której obecny jest projektant. W przypadku uwzględnienia uwag, projekt jest ponownie uzgadniany i wykładany do publicznego wglądu. Po przejściu raz jeszcze procedury konsultacyjnej, jest poddawany pod głosowanie w radzie gminy.
Przeczytaj też:
Procedura sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
Zabudowa kwartałowa
Wydzielona przez otaczające ją, przecinające się ulice (lub inne granice, np. parki, brzeg rzeki), wzdłuż których usytuowane są budynki – taki układ w rzucie z góry zazwyczaj przypomina szachownicę. Oryginalnie powyższą zabudowę tworzyły rzędy pojedynczych domów, dopiero później schemat ten uległ zmianom i obecnie kwartał kojarzony jest z tworzącymi zwartą zabudowę budynkami. Często są to pierzeje kamienic z mieszkaniami w wyższych kondygnacjach i usługami na niższych poziomach. Wewnątrz kwartału zazwyczaj znajduje się miejsce wykorzystywane jako plac czy podwórze o charakterze półpublicznym/półprywatnym, czyli często dostępnym jedynie dla mieszkańców danego kwartału zabudowy; można się do niego dostać przez bramy w parterach poszczególnych budynków.
Zabytek, obiekt o wartościach kulturowych
Zgodnie z ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (z 2003 roku), w Polsce do zabytków nieruchomych zalicza się pojedyncze budynki, całe obszary, układy urbanistyczne i krajobrazy kulturowe. Najsilniejszą ochronę zapewnia im wpis do rejestru zabytków. Swoją ewidencję zabytków prowadzą także gminy.
Istniejące obiekty objęte ochroną są odwzorowane w planach miejscowych w celu ustalenia dla nich odpowiedniej ochrony i kształtowania nowej zabudowy w sposób, który nie doprowadzi do ich degradacji. W planach można także ustalić ochronę dla obiektów niebędących w Gminnej Ewidencji Zabytków. Dotyczy to coraz częściej także budynków i układów urbanistycznych powstałych już po II wojnie światowej, a nawet po roku 1989.
Zasada dobrego sąsiedztwa
Funkcjonalne i architektoniczne nawiązanie planowanej inwestycji do zabudowy już istniejącej. Zasada dobrego sąsiedztwa jest jednym z kryteriów branych pod uwagę przy wydawaniu „wuzetki”, czyli decyzji o warunkach zabudowy. Dotyczy to zarówno obiektów, które istnieją, ale wymagają przebudowy lub rozbudowy, jak i tych, które mają dopiero powstać na dotychczas niezabudowanej działce.
Projektowana zabudowa nie musi być identyczna z sąsiadującymi obiektami, jednak nie może się wyróżniać na tyle, by zaburzała istniejący ład przestrzenny. W tym celu przeprowadza się analizę urbanistyczną, w której pod uwagę brane są m.in. cechy zabudowy i jej funkcja, wskaźniki zagospodarowania terenu czy linia zabudowy pobliskich działek. Zabudowa może mieć zatem tę samą funkcję, co istniejące budynki albo może stanowić ich uzupełnienie; wykluczone jest natomiast tworzenie zabudowy sprzecznej z funkcjami pobliskich obiektów.
Przeczytaj też:
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy
Forma ochrony przyrody zgodna z Ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, obejmująca fragment krajobrazu naturalnego i kulturowego zasługujący na ochronę ze względu na jego walory widokowe lub estetyczne.
Podobnie jak w przypadku pomnika przyrody, zespół przyrodniczo-krajobrazowy jest tworzony uchwałą rady gminy. Zadaniem tej formy ochrony jest zabezpieczenie szczególnie ciekawych i pięknych zestawień elementów przyrodniczych i kulturowych, wyróżniających się z otoczenia, będących świadectwem lokalnych warunków przyrodniczych, historii i tradycji.
Działalność na terenach objętych tą formą ochrony reguluje uchwała rady gminy oraz obowiązujący miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, uwzględniający wytyczne przyrodników i historyków.
Zieleń krajobrazowo-ekologiczna
Zieleń cenna przyrodniczo i krajobrazowo zachowywana w celu utrzymania jej szczególnie wartościowej postaci lub jej swobodnego, dalszego rozwoju. Nie jest urządzana, jak większość zieleni pomiędzy zabudową, a jej obszary są wyłączone z określonej aktywności człowieka. Przykładami zieleni krajobrazowo-ekologicznej są naturalne zadrzewienia i zakrzewienia, zbiorniki wodne (z wyjątkiem retencyjnych), drobne cieki wraz z zielenią przywodną, międzywala, torfowiska i inne tereny podmokłe, murawy, żarnowczyska oraz obszary półnaturalne, np. łąki.