Gdańsk zakończył właśnie zbieranie uwag i propozycji do aktualizacji Systemu Tras Rowerowych (STeR). Dzięki interaktywnej mapie – nowoczesnemu i łatwemu w obsłudze narzędziu – odzew mieszkańców był wyjątkowo duży.
„Kto nie idzie do przodu, ten się cofa” – te słowa Goethego przyświecały projektantom z Biura Rozwoju Gdańska, gdy proponowali mieszkańcom nowe narzędzie planistyczne, interaktywną mapę online. Konsultacje nowej wersji Systemu Tras Rowerowych to znakomita okazja, by ją przetestować i przekonać do niej gdańszczan.
STeR vol. 2
Mieszkańcy Gdańska powiedzieli „tak” rowerom już wiele lat temu i wciąż są wierni jednośladom. Coraz więcej zwolenników zyskują także hulajnogi elektryczne oraz inne urządzenia transportu osobistego. Z myślą o tych wszystkich użytkownikach gdańskich dróg rowerowych, miasto aktualizuje, nagrodzony "Złotą Szprychą" dokument STeR, wprowadzając ekostrady – szybkie trasy rowerowe. Pierwsza z nich ma powstać wzdłuż al. Armii Krajowej (Trasy W-Z) do końca 2023 roku. Oprócz niej w planach jest osiem tras o łącznej długości 40 km. Co na to mieszkańcy? Zakończone właśnie konsultacje społeczne wyraźnie pokazują, że gdańscy rowerzyści wyznają zasadę – nic o nas bez nas. Złożono aż 336 uwag i propozycji do nowej edycji studium STeR. 145 z nich to sugestie dotyczące przebiegu zupełnie nowych tras rowerowych. Najwięcej uwag zaś dotyczyło ekostrad – w śladzie rezerwy tzw. Drogi Czerwonej oraz w alei Armii Krajowej, na odcinku między ulicami Vaclava Havla i Jabłoniową. Analiza propozycji nowych odcinków połączeń jasno wskazuje, że najwięcej osób opowiedziało się za budową trasy wzdłuż ulicy Kołobrzeskiej.
Większość uwag została zgłoszona za pośrednictwem interaktywnej mapy online, o której szerzej piszemy poniżej. Mailowo swoje propozycje przekazały tylko 23 osoby, co przemawia na korzyść stosowania w przyszłości interaktywnej mapy w planowaniu przestrzennym.
Oprócz pojedynczych głosów, swoje uwagi i sugestie przekazali także przedstawiciele gdańskich rad dzielnic – Oruni, Aniołków i Osowej. Rada dzielnicy Osowa podjęła nawet uchwałę zawierającą 13 propozycji zmian w gdańskim systemie tras rowerowych. Wszystkie zgłoszone uwagi i propozycje pochodzą od osób faktycznie zainteresowanych tym tematem, często od rowerzystów, którzy znają każdy metr tras rowerowych. To fachowe propozycje i sugestie.
Analiza złożonych przez mieszkańców uwag i propozycji to także ciekawy materiał dla socjologów: najwięcej uwag do zaproponowanych przez miasto przebiegów tras rowerowych złożyły osoby z grupy wiekowej 40-59 lat; młodsi rowerzyści – w wieku 25-39 lat – chętniej proponowali zupełnie nowe trasy.
Wszystkie zgłoszone przez mieszkańców uwagi i sugestie – te złożone za pośrednictwem interaktywnej mapy, jak i przesłane drogą mailową – zostaną przeanalizowane przez Biuro Rozwoju Gdańska oraz Pełnomocnika Prezydenta Miasta Gdańska ds. Komunikacji Rowerowej. Te możliwe do zrealizowania, zostaną zaakceptowane. W efekcie – kształt systemu tras rowerowych zostanie zmodyfikowany, zgodnie z sugestiami tych, którzy z tras rowerowych korzystają.
Mapa ilustrująca przysłane przez mieszkańców uwagi i propozycje (kolor zielony) do Systemu Tras Rowerowych, na tle zaproponowanego systemu tras; oprac. BRG.
Mapa przyszłości
Na potrzeby konsultacji społecznych Systemu Tras Rowerowych, w oparciu o program ArcGIS, pracownicy BRG opracowali aplikację, która na trwałe zmieni oblicze konsultacji społecznych w planowaniu przestrzennym w Gdańsku. Doskonale wiedząc, jakie funkcje powinna mieć nowa aplikacja, stworzyli oni narzędzie „szyte na miarę”. Dzięki interaktywnej mapie wszyscy zainteresowani mogli precyzyjnie wyznaczyć linie proponowanych przez siebie nowych tras rowerowych, skorygować przebieg lub formę realizacji tych planowanych, a także wpisać uwagi. Mapa, w formie geoankiety, w tym przypadku nie jest tylko czystą mapą – podpięte są do niej wszystkie planowane trasy rowerowe. Takie rozwiązanie wykorzystano w jednostkach miasta Gdańska po raz pierwszy. Czy się sprawdziło? Na pewno wyraźnie ułatwiło mieszkańcom komunikację z urzędnikami. Swoje uwagi do projektu nowych tras rowerowych mogli oni sprawnie przekazać, nawet podczas kilkuminutowej przerwy na kawę. Nie musieli tracić czasu na studiowanie mapy, pisanie maila czy tradycyjnego pisma. Nie podoba mi się coś – klikam i wysyłam swoją uwagę. Taki sposób składania wniosków daje także urbanistom szersze możliwości wykonywania analiz przestrzennych; często łatwiej mieszkańcom narysować, niż opisać pomysł w przestrzeni. Wszystko jest jasne i przejrzyste.
Oprogramowanie ArcGIS to narzędzie codziennej pracy Biura Rozwoju Gdańska. Ten pakiet programów przeznaczony do pracy na mapach i danych GIS (System Informacji Geograficznej), pozwala tworzyć projekty planów dla całego miasta. Dzięki niemu możliwe jest także wykonywanie analiz przestrzennych oraz wizualizacji.
W reakcji na wyraźne sygnały mieszkańców, że to narzędzie daje im taką możliwość kontaktu z urzędnikami, jakiej oczekują, interaktywna mapa będzie od tego roku wykorzystywana do zbierania wniosków przy wszystkich przystąpieniach do sporządzenia planów miejscowych.
„Rower to jest świat”
W 2011 roku Biuro Rozwoju Gdańska wraz z Pełnomocnikiem Prezydenta ds. komunikacji rowerowej i przy współudziale mieszkańców Gdańska, rad dzielnic oraz organizacji pozarządowych sporządziło studium System Tras Rowerowych dla Gdańska. Dwa lata później powstała Strategia realizacji Systemu Tras Rowerowych. Po dziesięciu latach konieczna była ich aktualizacja. 31 stycznia zakończono zbieranie uwag do nowej wersji studium STeR.
Pierwotny dokument powstał na drodze partycypacji społecznej. Mieszkańcy Gdańska wskazali wówczas jak dużą rolę w mieście odgrywa transport rowerowy i jak wpływa na jakość życia. W studium opisane zostały podstawowe wymogi jakie powinien spełniać system powiązań rowerowych w mieście. Zaproponowano przebieg poszczególnych odcinków podsystemu tras głównych, zbiorczych i lokalnych. Wskazano również propozycje lokalizacji stref ruchu uspokojonego dla poszczególnych dzielnic Gdańska. Studium zawiera także wytyczne dla pełniejszej integracji transportu rowerowego z transportem zbiorowym, a także rekomendacje dotyczące parkingów rowerowych. Udało się już zrealizować 25 zadań z etapu 0 wskazanego w Strategii realizacji STeR. Powstały też m.in. trasy wzdłuż ulicy Bulońskiej i alei Pawła Adamowicza oraz trasa prowadząca na Wyspę Sobieszewską i dalej – wzdłuż ulicy Turystycznej, do przeprawy promowej. Niebawem będzie można także korzystać z drogi rowerowej wzdłuż ulicy Nowej Warszawskiej.