Gdańskie Badania Ruchu to kompleksowe badania, niezbędne dla prowadzenia racjonalnej polityki transportowej w mieście. Realizowane były od marca 2022 do kwietnia 2023 roku. Właśnie został ukończony obszerny raport z wynikami badań i pomiarów. W oparciu o zgromadzone dane stworzony został także transportowy model symulacyjny Gdańska i jego otoczenia.
Zarządzanie rozwojem transportu w sposób, który odpowiada na faktyczne potrzeby mieszkańców, wymaga poznania ich codziennych zachowań komunikacyjnych. Są one różne w różnych miastach, dlatego każde duże miasto w Polsce przeprowadza własne badania ruchu. Potrzeby mieszkańców w zakresie transportu nie są również stałe w czasie; rozwój przestrzenny, przemiany społeczne i ekonomiczne nie pozostają bez wpływu na to, jak poruszają się oni po mieście.
Ostatnie lata to imponujący rozwój metropolii trójmiejskiej. Powstaje nowa zabudowa mieszkaniowa i biurowa oraz nowe połączenia drogowe; oddawane są do użytku nowe inwestycje transportu zbiorowego i rowerowego. To wszystko ma wpływ na codzienne podróże tysięcy mieszkańców do pracy, szkoły, do kina czy na zakupy.
Na zachowania transportowe miała i nadal ma ogromny wpływ pandemia, która zmieniła styl życia wielu osób. Nie pozostało to bez znaczenia dla wyników Gdańskich Badań Ruchu – mówi Piotr Grzelak, z-ca prezydenta Gdańska ds. zrównoważonego rozwoju i inwestycji. Wzrost znaczenia pracy zdalnej to mniej codziennych podróży do biura, to także większe zakorzenienie w najbliższej okolicy – zamiast podróży samochodem czy tramwajem częściej wybieramy spacer do najbliższego nam sklepu czy parku. Tak popularny wśród gdańskich pracowników biurowych rower został zastąpiony przez biurko we własnym domu. Wyraźnie widać tę zmianę w raporcie podsumowującym badania.
Co badano, co mierzono?
Gdańskie Badania Ruchu 2022 realizowane były od 8 marca 2022 do 28 kwietnia 2023 roku. Pomiary i ankiety przeprowadzano w dwóch turach: wiosną i jesienią ubiegłego roku. Przeprowadzano wywiady z mieszkańcami w ich domach, wykonywano badania ankietowe na dworcach, stacjach kolejowych i węzłach integracyjnych oraz pomiary natężenia ruchu kołowego i rowerowego. Zliczano także pasażerów w środkach transportu zbiorowego, badano ruch pojazdów ciężarowych oraz ruch tranzytowy. Badania przeprowadzano na terenie Gdańska, a także miasta i gminy Pruszcz Gdański, miasta i gminy Żukowo oraz gminy Kolbudy. To pozwoliło opisać wzajemne zależności transportowe. Jesienią realizowano badania uzupełniające, obejmujące m.in. badania ankietowe w porcie lotniczym, centrach handlowych oraz parkach biurowych, jak również badania pojazdów dostawczych i ciężarowych.
Dzięki badaniom powstał nowy transportowy model symulacyjny Gdańska i jego otoczenia – mówi Edyta Damszel-Turek, dyrektor Biura Rozwoju Gdańska. Będzie on wykorzystywany do analiz transportowych i prognoz; pozwoli w sposób zrównoważony i efektywny rozwijać system transportowy w mieście.
Za realizację Gdańskich Badań Ruchu 2022 odpowiedzialne jest konsorcjum PBS Sp. z o.o., VIA VISTULA Sp. z o.o. oraz Fundacja Rozwoju Inżynierii Lądowej.
Ostatnie badania ruchu w mieście, na zlecenie Biura Rozwoju Gdańska, prowadzone były w roku 2016.
Gdańsk na piechotę
Jednym z głównych elementów Gdańskich Badań Ruchu są wywiady z mieszkańcami Gdańska oraz sąsiednich gmin. Były one przeprowadzane w losowo wybranych mieszkaniach z osobami w wieku co najmniej sześciu lat. Ich celem było zebranie informacji o zachowaniach i preferencjach komunikacyjnych badanych osób. „Dzienniczek podróży” pozwalał zebrać informacje o celach, sposobach i czasie podróży realizowanych w dni robocze. W ramach badania przeprowadzono 15 065 wywiadów. Tak duże liczby gwarantują, że badanie jest wiarygodne i może być podstawą konkretnych działań władz miasta w zakresie rozwoju systemu transportowego. Jakimi informacjami podzielili się mieszkańcy?
Większość wykonywanych codziennie podróży odbywa się na trasie dom-praca-dom. W celach rekreacyjnych najchętniej podróżują mieszkańcy Gdańska z… najstarszej grupy wiekowej. Spora grupa realizując swoje codzienne potrzeby porusza się pieszo. Około jedna czwarta wszystkich podróży to podróże piesze. Co ciekawe, do centrów handlowych zlokalizowanych w obszarze centralnym, tj. np. do Galerii Bałtyckiej, Forum Gdańsk, czy Alfy Centrum większość odwiedzających te miejsca dociera pieszo – to aż 25,4%.
Tomasz Budziszewski, kierownik Zespołu Analiz Transportowych w Biurze Rozwoju Gdańska, wyjaśnia: Wyniki pokazują, że wysiłki miasta, by rozwijać zrównoważoną mobilność pomału zaczynają przynosić efekty. Idea miasta 15-minutowego, sukcesywnie wdrażana w Gdańsku, ma swoje odzwierciedlenie w rzeczywistości; mieszkańcy wiele swoich codziennych potrzeb mogą i chcą realizować w pobliżu domu, poruszając się pieszo. Pokazują to badania. Wśród uczniów, emerytów i rencistów to blisko 50%.
W ciągu ostatnich pięciu lat około 8% mieszkańców Gdańska i sąsiednich gmin wskazało, że zmieniło główny środek transportu. Rezygnowali oni m.in. z podróży samochodem oraz transportem zbiorowym. Miała na to wpływ w głównej mierze zmiana trybu pracy na zdalną lub hybrydową, ale także zmiana sytuacji życiowej – przejście na emeryturę lub urlop macierzyński. Wśród zmian wywołanych bezpośrednio pandemią największą jest rezygnacja z transportu zbiorowego na rzecz podróży pieszych lub rzadziej – wybór innego środka transportu: samochodu, roweru, hulajnogi.
Policzono, zmierzono…
W ramach Gdańskich Badań Ruchu wykonywane były również pomiary natężenia ruchu drogowego. Przeprowadzano je w 26 punktach przekrojowych oraz na 261 skrzyżowaniach.
Analizy danych pozyskanych na skrzyżowaniach wskazują, że największe natężenie ruchu występuje na skrzyżowaniu al. Grunwaldzkiej z al. Żołnierzy Wyklętych ; w ciągu badanej doby przejechało tędy aż 117 490 pojazdów. Jeszcze większy ruch odnotowano na jednym z punktów węzłowych przy Obwodnicy Trójmiasta – przy węźle Lotnisko w ciągu 24 godzin naliczono 163 061 pojazdów.
Pomiarami objęto także pasażerów w tramwajach i autobusach, pociągach SKM, PKM i dalekobieżnych. Uwzględniając wszystkie środki transportu (autobusy, tramwaje, kolej), największą wymianę pasażerską odnotowano na węźle integracyjnym Gdańsk Główny – 64 811, we Wrzeszczu to 43 625 pasażerów.
Pomiary wykonywano również rejestrując ruch samochodowy, rowerowy i innych urządzeń transportu osobistego (UTO). Jak wyglądają wyniki?
Jak pokazują pomiary, ulubionym środkiem transportu osobistego mieszkańców Gdańska i sąsiednich gmin jest rower tradycyjny – wybiera go średnio 83,6% osób; na drugiej pozycji plasują się hulajnogi elektryczne – ten środek transportu w ostatnich latach wyraźnie zyskuje na popularności, wybiera go już blisko 14% poruszających się po mieście. Choć są i miejsca, gdzie ich użytkowników jest więcej – dane zebrane na skrzyżowaniu al. Grunwaldzkiej z al. Żołnierzy Wyklętych pokazują, że w tej okolicy za pomocą hulajnogi elektrycznej przemieszcza się 21% podróżnych. Są jednak i miejsca, gdzie królują rolki, deskorolki, hulajnogi tradycyjne – aż 7,2% poruszających się deptakiem nadmorskim na granicy Gdańska i Sopotu oraz w Brzeźnie wybiera tego rodzaju pojazdy.
Zmiana
Wyniki Gdańskich Badań Ruchu pokazują wyraźnie, że ostatnie lata zmieniły codzienne funkcjonowanie mieszkańców, często nawet ich styl życia. Część nie jeździ już codziennie do biura, na pewno chętniej przemieszczają się pieszo; chcąc uniknąć dużych skupisk ludzi, sporo osób rzadziej porusza się tramwajami czy autobusami, ale co ważne – nie spowodowało to znacznych zmian w ruchu samochodowym w mieście.
Raporty z Gdańskich Badań Ruchu 2022 są dostępne poniżej.