Gdańsk, choć kojarzy się głównie z nadmorskim położeniem, posiada jedną z najbogatszych sieci wodnych w Polsce. Wyjątkowa rola wody oraz możliwości zagospodarowania terenów nadwodnych zostały szczegółowo przedstawione w stworzonym przez BRG strategicznym opracowaniu Gdańska Polityka Wodna. O samym dokumencie i jego poszczególnych częściach można więcej przeczytać w kilku ostatnich numerach kwartalnika Pomorski Inżynier wydawanego przez Pomorską Okręgową Izbę Inżynierów Budownictwa.

Wodne sąsiedztwo

Lekturę warto zacząć od numeru 2/2022, w którym – w ramach wprowadzenia – dr inż. arch. Anna Fikus-Wójcik, główny projektant w Zespole Przestrzeni Publicznych i Krajobrazu Biura Rozwoju Gdańska, przedstawia najważniejsze cele i założenia spójnej polityki wodnej. Zwraca przy tym szczególną uwagę na zmieniający się klimat, a także na korzyści wynikające z różnorodności i ilości występujących na obszarze miasta form wody. Istotą Gdańskiej Polityki Wodnej jest zatem wykorzystanie tego potencjału poprzez zaproponowanie kształtu zagospodarowania oraz docelowego urządzenia brzegów i nabrzeży w taki sposób, by były możliwie jak najbardziej dostępne dla mieszkańców, a przy tym funkcjonalnie nawiązywały do najbliższego otoczenia. Odmienna specyfika, sąsiedztwo czy stopień dostępności pozwoliły na określenie stref funkcjonalnych, które z kolei bezpośrednio przełożyły się na opracowanie czterech szczegółowych polityk.

Polityka Motławy – serce wodne miasta

Pierwszą z czterech polityk omówionych na łamach Pomorskiego Inżyniera (2/2022) jest polityka poświęcona rzece Motławie, do której włączono przestrzenie bezpośrednio sąsiadujące ze Starą i Nową Motławą, Opływem Motławy oraz Kanałem Raduni – na odcinku od granicy z Orunią do ujścia do Motławy. Wyjątkowa lokalizacja w Historycznym Śródmieściu Gdańska, dziedzictwo i nagromadzenie dóbr kulturowych miały znaczący wpływ na wyodrębnienie tej części sieci wodnej. W wywiadzie Anna Fikus-Wójcik mówi o najistotniejszym celu niniejszej polityki, jakim jest kreowanie wodnego salonu miasta z wykorzystaniem potencjału funkcji ogólnomiejskich zlokalizowanych nad wodą. Podaje przykłady rozwiązań, które uwzględniają dotychczasowy prestiżowy charakter tej przestrzeni i jednocześnie sprzyjają codziennej rekreacji mieszkańców, odpowiadając przy tym na potrzeby wszystkich grup wiekowych.

Polityka Zatoki Gdańskiej – morski waterfront Gdańska

Pas nadmorski, obejmujący plaże od Jelitkowa po Wyspę Sobieszewską, to jeden z najatrakcyjniejszych nadwodnych terenów Gdańska, dlatego tak ważne jest wzmacnianie turystycznego potencjału styku miasta z morzem i zachowanie przy tym przyrodniczych oraz krajobrazowych wartości. Omówiona w kolejnym numerze Pomorskiego Inżyniera (3/2022) Polityka Zatoki Gdańskiej uwzględnia powyższe założenia oraz przedstawia wizję docelowego, spójnego zagospodarowania plaż. W publikacji można przeczytać więcej na temat wyraźnego podziału wybrzeża na pasmo wschodnie i zachodnie oraz dowiedzieć się, jakie wnioski i propozycje wynikają z tego podziału.

Polityka Wisły – wodny szkielet miasta

Trzecie z kolei, szczegółowe opracowanie przytoczone w Pomorskim Inżynierze (3/2022), to Polityka Wisły, do analiz której włączono brzegi: Martwej Wisły, Wisły Śmiałej oraz Wisły Przekop. Ta część sieci wodnej miasta charakteryzuje się dużym znaczeniem gospodarczym i jednocześnie posiada wyjątkowe walory przyrodnicze oraz turystyczne. W związku z tym, zgodnie z przyjętym podziałem na strefy funkcjonalne, określono wytyczne do zagospodarowania poszczególnych odcinków.

– Najistotniejszym celem Polityki Wisły jest zachowanie równowagi pomiędzy wykorzystaniem rzeki dla rozwoju przemysłu a ochroną przyrody i możliwością wypoczynku mieszkańców nad wodą – mówi w wywiadzie Anna Fikus-Wójcik.

W dalszej części publikacji można znaleźć odpowiedzi na to, jakie są plany na pogodzenie różnorodnych funkcji, a także jakie rozwiązania zaproponowano dla omawianego obszaru.

Polityka potoków i małych rzek – codzienne życie miasta nad wodą

W ostatnim numerze Pomorskiego Inżyniera (4/2022) znajduje się artykuł dotyczący czwartej części Gdańskiej Polityki Wodnej; jest to opracowanie poświęcone potokom i małym rzekom. Jego celem jest przede wszystkim „(…) wykorzystanie potencjału dolin potoków i rzek do budowania ciągłego, spójnego systemu korytarzy przyrodniczych, tworzących system terenów zieleni dostępnych dla mieszkańców oraz umożliwiających przewietrzenia miasta i retencję wód”. Na tle pozostałych opracowań Polityka potoków i małych rzek obejmuje teren wyjątkowo zróżnicowany pod kątem krajobrazu i ukształtowania. Jest to istotne w kontekście spływającej z górnego tarasu wody deszczowej, która – w wyniku pokonywania dużych różnic wysokości wynoszących nawet do 180 m n.p.m. – płynie bardzo szybko i może być przyczyną powodzi na dolnym tarasie miasta. W artykule przedstawiono propozycje działań i wytycznych do zagospodarowania terenów nadwodnych, które mogą zapobiec tym problemom, nasilającym się m.in. wskutek zmian klimatycznych.

Tradycyjnie lub on-line

Czasopismo Pomorski Inżynier w tradycyjnej wersji papierowej można znaleźć w bibliotekach, najczęściej w tych funkcjonujących przy uczelniach wyższych. Ponadto kwartalnik jest również dostępny w darmowej wersji elektronicznej pod adresem Pomorski Inżynier | Pomorska Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa (piib.org.pl).