W ogłoszonym w 2017 roku konkursie ofert na realizację działań społecznych na obszarach rewitalizacji wzięło udział 31 projektów, wygrało 20. Zwycięskie pomysły były różne. Znalazły się wśród nich zarówno publikacje lokalnych przewodników i nagrania chóru dziecięcego, jak i wyścigi smoczych łodzi i zajęcia kulinarne.

W ramach zeszłorocznego konkursu można było składać oferty na kontynuację działań na obszarach objętych pierwszym etapem rewitalizacji (Dolne Miasto, Letnica, Nowy Port, Wrzeszcz) lub na kompleksowe działania społeczne na obszarach objętych Gminnym Programem Rewitalizacji (Dolne Miasto z Placem Wałowym i Starym Przedmieściem, Orunia, Nowy Port z Twierdzą Wisłoujście, Biskupia Górka i Stary Chełm). Konkurs został zrealizowany przez Biuro Rozwoju Gdańska w ramach współpracy Miasta Gdańska z organizacjami pozarządowymi na rok 2017. Na realizację zwycięskich projektów przeznaczono około 400 tys. zł. Przeważały wśród nich pomysły dotyczące prowadzenia różnego rodzaju warsztatów, punktów wsparcia dla rodzin. Wiele projektów angażowało mieszkańców w działania artystyczne (od tworzenia rękodzieła, po nagranie płyt czy filmu), były też takie, które propagowały aktywność sportową (wyścigi smoczych łodzi) czy zdrowe gotowanie.

zDolni mieszkańcy

Przegląd zeszłorocznych projektów zaczynamy od Dolnego Miasta. Towarzystwo Profilaktyki Środowiskowej Mrowisko kontynuowało tutaj prowadzony od 2012 r. projekt zDolne Miasto. To skierowana do młodzieży oferta zajęć sportowych, muzycznych, tanecznych czy literacko-artystycznych, której celem była aktywizacja i integracja uczestników. Ich podsumowaniem były występy teatralne, magazyn kulturalny oraz wystawa prac artystycznych.

Stowarzyszenie Opowiadacze Historii Dolnego Miasta w Gdańsku ramach kontynuacji działań na obszarach rewitalizacji wydało trzy cieszące się niemałym zainteresowaniem mieszkańców – nie tylko Dolnego Miasta – przewodniki. W publikacjach „Plac Wałowy i okolice”, „Dolne Miasto z kajaka” oraz „Dzielnica fabrycznych kominów” znalazło się wiele archiwalnych zdjęć, ciekawostek i wypowiedzi wieloletnich mieszkańców tej części Gdańska. Wydaniu każdego przewodnika towarzyszyła uroczysta promocja, były też wykłady i spacery.

Na Dolnym Mieście w ubiegłym roku działała również Fundacja Oparcia Społecznego Aleksandry. W 2017 kontynuowała projekt, poszerzony o obszar Starego Przedmieścia i Placu Wałowego, którego głównym celem była integracja lokalnej społeczności. Fundacja pracowała z grupami dziecięco-młodzieżowymi, zorganizowała również akademię umiejętności rodzicielskich. W efekcie tych prac powstały dwie publikacje, które złożyły się na lokalny przewodnik promujący zdrowie psychiczne rodzin i radzenie sobie w trudnych sytuacjach społecznych. FOSA prowadziła też punkt interwencji oferujący konsultacje specjalistyczne.

Sztuki smak i kształt

FOSA kontynuowała też drugi projekt – w Nowym Porcie. W ramach Portu odNowy funkcjonowała poradnia, która oferowała wsparcie dla rodzin: konsultacje społeczne, treningi rodzinne, grupowe animacje społeczno-kulturalne, działania interwencyjne. Celem projektu było wzmocnienie rodzin w prawidłowym wypełnianiu funkcji społecznych i rodzicielskich oraz integracja rodzin wykluczonych bądź zagrożonych wykluczeniem społecznym. Jako podsumowanie tych przedsięwzięć została wydana gazeta o tematyce związanej z dziećmi i młodzieżą „Port odNowy”.

Na Dolnym Mieście i Placu Wałowym ze Starym Przedmieściem było obecne Stowarzyszenie Inicjatyw Lokalnych Bliżej Centrum. Projekt zatytułowany „Sztuki smak i kształt” składał się z serii warsztatów artystycznych, podczas których dzieci twórczo wykorzystywały warzywa i owoce – komponowały smaki i kolory, malowały owocami i warzywami, tworzyły z nich instalacje artystyczne i fotografowały je. W trakcie zajęć dzieci odwiedzały też wystawy, a na zakończenie projektu same stworzyły prezentację swych prac, którą można było podziwiać w Szkole Podstawowej nr 65.

Na tym samym obszarze działała również Fundacja Artystów Kolonia Teraz. Jej oferta dotyczyła wakacji i weekendów, czyli okresu, gdy uczniowie mają najwięcej wolnego czasu. Fundacja organizowała weekendowe wycieczki muzealno-galeryjne dla całych rodzin. Dla dzieci i młodzieży były natomiast warsztaty tworzenia scenografii, nowych mediów, żywych obrazów oraz stolarskie. Jako podsumowanie zajęć została zorganizowana wystawa artefaktów.

Koncerty, wystawy, imprezy

Parafia rzymsko-katolicka p.w. św. Jadwigi Śląskiej z kolei zrealizowała projekt, który dotyczył Dolnego Miasta i Nowego Portu. Z tych dwóch obszarów pochodziły dzieci, które stworzyły wyjątkowy chór. Młodzi artyści systematycznie ćwiczyli, a efektów ich pracy można było posłuchać podczas koncertów, które odbyły się podczas wydarzeń organizowanych na obszarach rewitalizacji. Chór nagrał również dwie płyty. Jako pierwsze zostały wydane pieśni o Polsce, druga płyta zawierała kolędy.

Wyłącznie na Nowym Porcie był skoncentrowany inny projekt zrealizowany przez parafię p.w. św. Jadwigi Śląskiej. „Swoje poznajemy – swoje pochwalmy” to cykl warsztatów tematycznych, których uczestnicy wykonywali przedmioty związane z polską tradycją i rodzimymi zwyczajami. W zajęciach brały udział dzieci i młodzież, a ich efektem było kilkanaście wystaw prezentujących wykonane prace.

Na tym samym obszarze Stowarzyszenie Nowy Port Sztuki realizowało projekt pt. Sąsiedztwo Sztuki. Jego założeniem było wzbogacenie dzielnicowej oferty kulturalnej i artystycznej oraz zachęcenie mieszkańców do udziału w wydarzeniach kulturalnych. Stowarzyszenie zorganizowało cykl warsztatów, imprez plenerowych, spotkań rękodzielniczych i interwencji artystycznych.  

Po sąsiedzku, rodzinnie, filmowo

W Nowym Porcie w ramach działań z zakresu rewitalizacji powstała też Zielona Laguna. Projekt Wspólna Przestrzeń Stowarzyszenia 180 Stopni i Inicjatywy Miasto zakładał wspólną pracę mieszkańców nad upiększeniem wybranej przestrzeni sąsiedzkiej. Wybór padł na jedno z podwórek. Powstała na nim Zielona Laguna – przyjemne miejsce wypoczynku dla mieszkańców. Wspólnymi siłami uporządkowano teren, zbudowano drewniany podest, zasadzono ozdobne trawy, zamontowano ławki, całość aranżując tak, aby nawiązywała do portowego charakteru dzielnicy.    

Stowarzyszenie Dom na Skraju w prowadzonym w Nowym Porcie domu realizowało natomiast projekt pt. Rodzinne Współdziałanie. Jego celem była integracja rodzinna i społeczna mieszkańców poprzez warsztaty dla całych rodzin. Zajęcia dotyczyły współdziałania, komunikacji i aktywnego spędzania czasu. W programie znalazły się również zajęcia plastyczne, sportowe i kulinarne. Na zakończenie odbył się festyn rodzinny zorganizowany wspólnie przez dzieci i rodziców.

Po drugiej stronie bramy to projekt, którego efekt można obejrzeć na YouTubie. Stowarzyszenie Waga nakręciło na Biskupiej Górce film, w którego realizację wydatnie zaangażowali się mieszkańcy – pracowali jako statyści, pomagali w tworzeniu scenografii. Efektem tych prac jest film pt. „Powrót Nataniela W., czyli przyczynek do rozważań o przeszłości Biskupiej Górki” – poetycki, czarno-biały, niemy obraz, w którym teraźniejszość przeplata się z przeszłością, a jedną z głównych ról „gra” Biskupia Górka.

Warsztaty nie tylko dla dzieci

Na Biskupiej Górce i Oruni działała też Pracownia Inicjatyw Społecznych Dym. Jej autorstwa były warsztaty fotografii analogowej dla dzieci. Zajęcia odbywały się w plenerze, w programie znalazły się też warsztaty z historii fotografii analogowej oraz technik wykonywania zdjęć.

Stowarzyszenie Pomocy im. św. Brata Alberta w Dolnym Wrzeszczu kontynuowało prowadzenie Klubu mieszkańca Cafe Albert. To sąsiedzka klubokawiarnia, miejsce spotkań, w którym mieszkańcy mogą realizować swoje zainteresowania i aktywnie uczestniczyć w różnych wydarzeniach. Oferta klubu obejmuje różne aktywności z zakresu edukacji, sztuki i rekreacji. Mieszkańcy mogą też korzystać z kącika czytelniczego, internetowego, kulturalnego, edukacyjnego, porad prawnych czy prasowego, a także brać udział w salonie dyskusji społecznych.

Aktywność w Dolnym Wrzeszczu prowadził również Związek Stowarzyszeń Bank Żywności w Trójmieście. Zorganizował Kulinarny Klub Wrzeszczan, czyli cykl comiesięcznych warsztatów gotowania, których uczestnicy uczyli się planować i przyrządzać smaczne, zdrowe i tanie posiłki. W programie znalazły się również wykłady nt. zdrowego odżywiania, planowania domowego budżetu czy odpowiedniego przechowywania żywności. Projekt był skierowany przede wszystkim do osób starszych.  

Smocza integracja

Projektem, który objął wszystkie obszary rewitalizacji, była Smocza integracja, realizowana przez Stowarzyszenie Kultury Fizycznej Klubu Wodnego Gdańskie Lwy. W ciągu ostatniego roku powstały osady smoczych łodzi reprezentujące cztery obszary rewitalizacji. Składające się z mieszkańców drużyny wzięły następnie udział nie tylko w treningach, ale także w zawodach. Projekt zwieńczyła uroczystość, podczas której uczestnicy zmagań otrzymali pamiątkowe puchary.

Wśród zeszłorocznych zwycięskich projektów znalazły się też cztery przedsięwzięcia realizowane przez Stowarzyszenie Nasz Polski Dom na Biskupiej Górce i Starym Chełmie, Letnicy oraz w Dolnym Wrzeszczu. Były to warsztaty z zakresu produkcji muzyki nowoczesnej i podstaw przedsiębiorczości.

W 2018 r. Miasto Gdańsk planuje przeprowadzenie kolejnego konkursu na realizację zadań społecznych na obszarach rewitalizacji. Tym razem jednak jego formuła będzie nieco inna. Oferty mają dotyczyć działań związanych z integracją społeczności skupionych wokół wybranych podwórek. Szczegóły konkursu zostaną opublikowane wkrótce.